Wanneer begint gehoorverlies? En hoe maak je dat duidelijk? Aangeven dat je gehoor achteruit gaat kan lastig zijn. Zeker als je dit door dementie niet duidelijk kunt maken. Onderzoek in een verpleeghuis wees uit dat veel slechthorende senioren niet gehoord of begrepen worden. Een nieuwe aanpak moet zintuigproblemen bij mensen met dementie beter in kaart gaan brengen.

Mensen die hun gehoor verliezen, hebben dat aanvankelijk vaak helemaal niet in de gaten. Het is een sluipend proces. De televisie gaat harder, er valt steeds vaker een ‘wat zeg je?’ in een gesprek of er wordt een antwoord gegeven dat niet aansluit bij de gestelde vraag. Pas later rijst het besef dat het gehoor verslechtert, in veel gevallen nadat de omgeving reageert op de signalen.

Moeilijk inschatten
Bij ouderen met bijvoorbeeld afasie of dementie is het nog een stuk lastiger om gehoorafname te ontdekken. Hun signalen zijn vaak warrig en onduidelijk en daardoor moeilijk aan een gehoorbeperking te koppelen. Ze kunnen zich moeilijk uitdrukken en niet aangeven dat ze moeite hebben met het verstaan.

Gré (59) bezoekt haar tante Stien wekelijks. “Ze is zesentachtig. Ze heeft zelf geen kinderen, dus ga ik bij haar langs in het verpleeghuis in Bennekom. We drinken koffie en ik help haar met haar financiën. Ze vindt het heerlijk als ik er ben, dat is duidelijk. Maar de gesprekken verlopen steeds moeilijker. Ik kan niet inschatten of ze me dan niet goed begrijpt of niet goed verstáát.” Recent onderzoek heeft uitgewezen dat tante Stien niet de enige is.

Hoorprotocol
Een aantal verpleeghuizen werkt met een hoorprotocol: een procedure waarin het gehoor van bewoners regelmatig getest wordt. Twee verpleeghuisartsen, Esther Warmerdam en Marianne de Nobel, besloten uit te zoeken of er een goede onderbouwing voor zo’n protocol was en hoe het gesteld was met het gehoor van de verpleeghuisbewoners. Ze deden onderzoek in twee verpleeghuizen, onder verschillende groepen bewoners.

De conclusies logen er niet om. Zo bleek een groot aantal bewoners slechthorend te zijn – zowel in een verpleeghuis mét als in een tehuis zonder protocol. Dat aantal lag veel hoger dan werd aangenomen door het verplegende personeel. Als de slechthorendheid wel bekend was, dan werd in een klein aantal gevallen een hoortoestel gebruikt. De mening was dat de dementerende bewoner mogelijk meer last dan baat bij een hoortoestel zou hebben. Ook hadden veel bewoners last van cerumenproppen in de gehoorgang – een directe aanwijzing dat de oren veel te weinig gecontroleerd worden. In deze gevallen bracht simpel uitspuiten van de oren al verbetering. Het is erg belangrijk om dementie van slechthorendheid te kunnen onderscheiden. Zo zijn er gevallen bekend van senioren die de diagnose dementie en een daarbij passende behandeling kregen terwijl zij slechthorend bleken te zijn.

Aanbevelingen
Het duo komt naast conclusies ook met aanbevelingen. Zo adviseren ze de verpleeghuizen het gehoor van hun bewoners goed in de gaten te houden. Een belangrijke eerste stap is het formuleren van een waterdicht hoorprotocol: regelmatige otoscopie, audiologisch onderzoek en het stipt onderhouden van hoortoestellen. En natuurlijk scholing van personeel, want formuleren van zo’n protocol is stap één, maar het moet wel nageleefd worden.

De twee onderzoekers hopen dat hun rapport een verbetering teweeg gaat brengen. Esther Warmerdam: “Het is een eerste grootschalig opgezet onderzoek naar slechthorendheid bij verpleeghuisbewoners. Gezien het belang van het gehoor in ons dagelijkse leven, vinden wij het belangrijk dat juist bij deze mensen – die al veel niet meer kunnen – het gehoor optimaal gebruikt kan worden. Daarom vinden we het ook erg belangrijk dat ons onderzoek, en met name onze resultaten, bekend gaat worden voor het grote publiek.”

Bron: Hoorprofs Hoorjournaal