In de gamewereld kan nog een hoop winst behaald worden als het gaat om toegankelijkheid. Ondertiteling bijvoorbeeld is vaak een ondergeschoven kindje bij computerspellen. Ontwikkelaars steken er liever niet te veel tijd en geld in. Met als gevolg dat dove en slechthorende gamers niet de mogelijkheid krijgen om gelijkwaardig met een spel mee te doen. Waar moet een goede ondertiteling dan aan voldoen? Hoe vergroot je de toegankelijkheid voor deze doelgroep?

Videoproducent en YouTuber Mark Brown houdt zich bezig met het toegankelijk maken van videogames voor mensen met een beperking. Regelmatig post hij filmpjes waarin hij uitlegt waar gameontwikkelaars op moeten letten. In onderstaand filmpje neemt hij je mee in de wereld van de dove en slechthorende gamer en legt hij uit waar een goede ondertiteling voor hen aan moet voldoen. Maakt alleen een goede ondertiteling een game meer geschikt voor dove en slechthorende spelers? Nee, er komt veel meer bij kijken. Brown legt uit waar hij allemaal op let.

Kwaliteit ondertiteling

De ondertiteling is vaak niet te lezen vanwege de kleine letters, lichte achtergrond of onduidelijk lettertype. Gevolg: je tegenstander maakt je in en je verliest de game, simpelweg omdat je informatie mist. Door een paar eenvoudige aanpassingen is dit opgelost. Brown begint zijn verhaal met de achtergrond van ondertiteling. Vaak vallen de letters weg in de achtergrond. Het beste is om de lichtgekleurde letters in een donkere, gemarkeerde box te plaatsen. Het liefst in een groter lettertype dan normaal. Bovendien werken korte zinnen het beste. Vergeet niet dat de dove of slechthorende speler leest en speelt op hetzelfde moment. Als de ondertiteling niet duidelijk is, kan dat consequenties hebben voor het verloop van het spel. Bovendien, zegt Brown, moet de ondertiteling gelijk lopen met het spel. Het is erg knullig als het voor- of achterloopt. Tip van brown: Houd de ondertiteling zo lang in beeld als de personage spreekt.

Zijn er meerdere personages in de scène, zet dan een streepje of ander symbool voor de zin van iedere spreker. Of de naam van de spreker met dubbele punt. Ten slotte: plaats minimaal alle sprekers op aparte regels. Of nog mooier: werk met kleuren. Geef elk karakter een eigen kleur.

Sfeerbeschrijving

Onderonsjes en achtergrondgeluiden worden in computerspellen vaak niet ondertiteld, terwijl deze informatie toch essentieel kan zijn. Uitroepen als ‘oei’ en ‘auw!’ of zelfs zinnen van bijrollen worden vaak niet ondertiteld. Voor Brown een groot vraagteken, hij begrijpt niet waarom dit zo is. Vaak hebben karakters een eigen zin waarmee ze een aanval aankondigen. Horende spelers herkennen die zin en stemgeluid en weten nog voordat de figuur te zien is, dat hij of zij in de buurt is. Voor dove en slechthorende spelers gemiste, belangrijke informatie. Het kan een spel zelfs maken of breken. Geluidseffecten worden ook vaak niet ondertiteld. Denk aan een zwaaiend zwaard of rennende voetstappen.

Granaat!

Het mooist zou zijn als alle geluidseffecten ondertiteld worden. De richting van waar het geluid vandaan komt door het geluid in die hoek van het beeld te plaatsen. MindCraft is zo’n spel waar dit al wel toegepast wordt. Zelfs al komt het van achteren. Fortnite Mobile is een game waar ook veel rekening gehouden wordt met geluiden. Volgens Brown is dit spel het beste voorbeeld met ondertiteling en het visueel maken van geluiden. Voetstappen en schoten tijdens een schermutseling worden visueel gemaakt door iconen rondom de personage die het geluid veroorzaakt. Duidelijk herkenbaar dus. Je kunt dit bij de instellingen aan- en uitzetten. Call of Duty geeft in tegenstelling tot de meeste games duidelijk aan wanneer er een granaat tot gegooid wordt. Wanneer een soldaat roept: ‘Granaat!’ wordt dit vaak niet ondertiteld. In dit spel wel. Brown is er voorstander van dat het niet alleen geroepen wordt, maar dat handelingen ook zichtbaar zijn. Dat maakt het spel voor een grotere groep meer toegankelijk.

Gebarende muis Quill

Ooit gehoord van een virtual reality muis? Moss is een spel voor de PlayStation en wordt gespeeld door één persoon en gaat over een gebarende muis genaamd Quill. Ze wordt gekoppeld aan jou als speler en samen beleven jullie de meest fantastische avonturen tijdens een reis. Het spel is sprookjesachtig en fantasierijk.

Klik op onderstaande afbeelding voor een trailer van Moss en maak kennis met deze virtual reality muis.

Geluidspuzzels

Sommige computerspellen draaien om geluid. Je moet een geluidsfragment beluisteren en aan de hand daarvan een puzzel oplossen. Dan zit je als dove of slechthorende speler op een dood punt. Je kunt de opdracht niet doen, dus houdt het hier op. Bijvoorbeeld in het spel The Witness. Sommige spellen zijn volledig gebouwd om geluid. Dat is prima, zolang je het maar van tevoren weet en er zelf voor kunt kiezen dit spel te gaan spelen of niet. Maar wanneer het een deel van de game is, zoals bij The Witness, kan dat een grote teleurstelling zijn. In de puzzel Undertale is daarvoor een oplossing gevonden. Wanneer je op een bepaalde plek in beeld gaat staan, sla je dit gedeelte van de puzzel over en kun je gewoon verder.

Voor de slechthorende speler is het belangrijk bepaalde geluiden aan of juist uit te kunnen schakelen. Volgens Brown zie je gelukkig steeds meer dat hier rekening mee gehouden wordt. Zo kun je steeds vaker de geluiden van de muziek, effecten, voice over, sfeer of dialoog naar eigen behoefte harder of zachter zetten. Vaak is de achtergrondmuziek minder belangrijk dan de stemmen van de karakters of acteurs.

Deze features zijn niet alleen fijn voor dove en slechthorende gamers. Wat dacht je van het belang van goede ondertiteling wanneer je gamet in een openbare ruimte als een wachtkamer of in de trein? Of wanneer je even wilt gamen als je pasgeborene net lekker ligt te slapen?

Filmpje Mark Brown

Wil je het filmpje bekijken van Mark Brown, waarin hij uitlegt wat er verbeterd kan worden om in de gamewereld de toegankelijkheid voor doven en slechthorenden te vergroten?

Klik dan op onderstaande afbeelding. Wanneer je in het filmpje op het wieltje klikt, kun je ondertiteling inschakelen. Helaas niet in het Nederlands, wel in het Engels.