De coronamaatregelen worden soepeler, het aantal besmettingen en ziekenhuisopnamen nemen af, maar de populariteit voor de Nederlandse Gebarentaal gaat nog steeds onverminderd door. Dankzij het ‘Irma-effect’ willen nog steeds meer mensen gebarentolk worden, en besteden veel media aandacht aan gelijkwaardige communicatie voor doven en slechthorenden.

Begin maart stond er nog een demonstrant achter een NOS-verslaggever met een bordje ‘Waar is de gebarentolk voor doven tijdens crisissituaties?’ En vorige week raakten mensen op social media massaal in paniek toen er een wisseling van tolken plaatsvond tijdens de laatste persconferentie. Gebarentolk Irma Sluis was inmiddels zo bekend geworden, dat de kijkers zich zorgen begonnen te maken waarom ze werd gewisseld door een andere tolk. De wissel werd zelfs vergeleken met de beroemde wissel van voormalig bondscoach Dick Advocaat. Hij haalde ooit Arjen Robben van het voetbalveld voor Paul Bosvelt.

Dankzij het optreden van de gebarentolk tolk Irma Sluis tijdens de persconferenties over de coronacrisis was er al snel sprake van het ‘Irma-effect’, er was ineens veel meer interesse voor de HBO-opleiding tot tolk Nederlandse gebarentaal. En ook nu, stromen er nog steeds veel e-mails en telefoontjes binnen bij het Instituut voor Gebaren, Taal & Dovenstudies.

Twee kanten

Volgens Jamie Knecht, die docent is aan het instituut, zitten er wel twee kanten aan. Zo zegt ze op Hart van Nederland: “Aan de ene kant is de aandacht voor het belang van een gebarentolk heel goed. Maar aan de andere kant is het ook lastig als tolken gezien gaan worden als een soort woordvoerder van de dovengemeenschap.” Knecht legt uit dat gebarentaal niet haar moedertaal is, maar die van doven. “Daarom kunnen wij niet voor hen praten. We kunnen ze alleen ondersteunen.”

Als het aan docent gebarentaal Martijn Kamphuis ligt, mogen gebarentolken in de toekomst nog veel vaker ‘landelijk’ worden ingezet, bijvoorbeeld ook bij televisieprogramma’s. Steeds meer programma’s bieden ondertiteling aan, maar dat is volgens Kamphuis lang niet genoeg. Op EenVandaag zegt hij daarover: “Ondertiteling is platte tekst, en een tolk vertaalt de emotie en de intonatie. Daar zit veel méér vertaling in. In de ondertiteling krijg je minimale informatie en de doven die de ondertiteling lezen kunnen ook niet alles volgen.”