Een doof geluid

05-09-2024

Mogen doven autorijden? Kunnen dove mensen net zo goed schrijven als horende mensen? Kan je met liplezen alles ‘verstaan’? Voor wie nooit dove mensen heeft ontmoet, zijn dit best moeilijke vragen. En precies voor die mensen organiseerde Yi-Chun in samenwerking met TYD en Possibilize ‘OPEN – Doof geluid’ als onderdeel van haar afstudeerproject.

Ik ben Reinier en ik werk bij Berengroep als vormgever van onder andere Doof.nl en Tolkcontact. Daardoor heb ik al kennisgemaakt met de dovengemeenschap en dovencultuur. Toch ben ik benieuwd wat deze avond mij te bieden heeft. En ik neem mijn goede vriend Mats mee, die de dovenwereld alleen kent uit mijn verhalen. Deze avond leek mij het perfecte moment om hem mee te nemen in de wereld waarin ik me begeef. Niet vanuit mijn ‘horende’ blik, maar met een écht doof geluid.

Henrianne van TYD verzorgt een mini-quiz

Geen muziek

We weten niet wat we kunnen verwachten, maar er is ons een inspirerende, enthousiasmerende avond beloofd. We zijn als een van de eersten binnen in de kleine zaal waar de stoelen om een klein podium naast de bar staan opgesteld. Het is er stil, er speelt geen muziek en mensen gebaren met elkaar. Ik ben dat inmiddels wel gewend, maar voor Mats is het wat onwennig. Het kleine zaaltje loopt langzaam vol en Sam, de host van de avond, stapt het podium op. Hij vertelt kort hoe de avond eruit gaat zien. Hij gebaart en een tolk vertaalt dit naar gesproken Nederlands.

In vogelvlucht krijgen we een interactief college over hoe het is om als doof persoon te leven in een horende wereld. In korte oefeningen ervaren we hoe moeilijk het is om te ‘liplezen’ en hoe belangrijk lichaamshouding en mimiek zijn. Ook als je niet kan gebaren. Logisch toch? Voor mij wel, maar ik heb iemand meegenomen die dit voor de eerste keer meemaakt. Ineens herken ik in het gezicht van Mats weer het ongemak van echt bekeken worden als iemand je mondbeeld probeert te begrijpen.

Je thuis voelen

Maar taal is niet het enige aspect van doof zijn. Iets wat in het volgende onderdeel aan bod komt: Dinsdag met Sam (een knipoog naar Zondag met Lubach). Een talkshowopzet waarin Sam met gasten in gesprek gaat.

Ashley, 24 jaar oud en doof, vertelt kwetsbaar over hoe het was om als doof kind op te groeien met horende ouders. Over de worsteling met haar dove identiteit en de acceptatie hiervan. Maar vooral: hoe fijn het is in de dovengemeenschap en de vele positieve aspecten die horen bij je thuis voelen in jouw community.

Ashley bij Dinsdag met Sam

Iets wat Romy, gebarentaaldocent bij TYD (en horend), onderstreept. Hoewel haar introductie in de dovenwereld anders is gegaan dan die van mij, is het herkenbaar. Ook ik voel me thuis en geaccepteerd bij mijn dove collega’s. Een gevoel wat moeilijk uit te leggen is als je het niet ervaren hebt, maar tijdens deze avond zo simpel en doeltreffend duidelijk wordt gemaakt. Ook voor de horende nieuwkomer die ik heb meegenomen.

Rijkere beleving van taal

Ongelooflijk hoe er in korte tijd zoveel informatie voorbij kan komen zonder dat het gehaast voelt. Nu stappen Jen en Lindsay Thusijanthi het podium op voor een (un)spoken word-performance met gebaren. Zij laten mooi zien hoe gebaren het gesproken Nederlands versterken en een rijkere beleving geven van taal. Door de intieme sfeer die deze avond is gecreëerd, komt deze performance echt binnen.

(un)spoken word-performance van Lindsay Thusijanti (links) en Jen (rechts)

‘Wauw’, zeg ik na afloop tegen Mats. ‘Ik zag deze avond vooral als een inkijkje voor jou in de dovenwereld, maar ik ben zelf ook écht geraakt door wat ik heb gezien.’
Mats kan dit beamen: ‘Dinsdag met Sam heeft mij nog het meest geraakt. Zo mooi om de ervaringen te horen van iemand die doof is. Wat de uitdagingen zijn, maar ook de mooie kanten en de cultuur. En ook de reis van Romy als buitenstaander naar gebarendocent’.

Daarmee hebben de mensen van TYD en Possibilize de belofte voor een inspirerende en enthousiasmerende avond meer dan waargemaakt. Hopelijk volgen er meer.

Over TYD – @tyd.nl

Het platform waar je terecht kunt voor allerlei vraagstukken rondom de Nederlandse Gebarentaal en doven(cultuur). Ze verzorgen ook (online) cursussen Nederlandse Gebarentaal.

Met de code DOOFNL24 kan je hun online cursus 1 maand gratis uitproberen. Deze code is geldig tot en met december 2024.

Over Possibilize – @possibilize

Possibilize verbindt, inspireert en activeert mensen om te denken en handelen in mogelijkheden, in iedere situatie. Dat doen ze door creatieve projecten te realiseren waarin beperkingen een inspiratiebron vormen.