Hokjesgeest
De twijfel begint tijdens de gezamenlijke lunches op mijn werk. Mijn collega vraagt om de ‘hm-hm-la’. Ik volg haar blik, zie een pak hagelslag en vraag: ‘Chocola?’
Ze glimlacht. ‘Nee, RU-CO-LA.’
Aan tafel met al mijn collega’s merk ik het steeds vaker. Ik hoor wel veel, maar versta slechts weinig. Soms druk ik dan wat op het volumeknopje van mijn hoortoestel, maar dat maakt het alleen maar erger.
Ook thuis versta ik mijn gezinsleden steeds slechter. Op een avond hoor ik mijn vriend zeggen dat hij even een ‘poesje gaat bellen’. In werkelijkheid zegt hij dat hij even een pilsje gaat halen.
Tijd om mijn oren weer eens te laten checken.
Ik heb pas vier jaar een hoortoestel. Ik kreeg het in 2015, nadat ik door de Ziekte van Ménière een gehoorverlies van 55dB aan mijn linkeroor bleek te hebben. Ik vond het niet nodig om me te verdiepen in verschillende toestellen, want ik zat nog in de ontkenningsfase. Ik, slechthorend? Haha, nee. Nou ja, misschien een klein beetje.
Maar in steeds meer situaties werd duidelijk: ik hoor slecht.
Ook mét hoortoestel.
Eenzijdig gehoorverlies is lastig. Ik kan geluiden vaak niet lokaliseren (klopt er nou iemand op de voordeur of de achterdeur?) en tijdens een gesprek in een rumoerige omgeving vraag ik ontelbare keren ‘wat zeg je?’. De afgelopen twee jaar werd dat steeds erger. En nu twijfel ik dus of ik nog wel het juiste toestel in mijn oor heb.
Ik begin met een telefoontje naar mijn zorgverzekeraar.
‘Hallo, met Evelyne. Ik heb nu vier jaar een hoortoestel, maar dat voldoet niet meer. Kan ik ook eerder dan de standaard vijf jaar in aanmerking komen voor vergoeding van een nieuw toestel?’
Zorgverzekeraar: ‘Ja, hoor. Je audicien hoeft alleen maar officieel aan ons door te geven dat je inderdaad een nieuw toestel nodig hebt. Dat krijg je dan gewoon vergoed.’
Top.
Ik bel mijn audicien om een afspraak te maken.
Audicien: ‘Maar je hebt dit toestel pas vier jaar.’
Ik: ‘Ja, dat klopt. Maar ik versta de mensen om mij heen steeds slechter. Ik heb er echt last van, zowel thuis als op mijn werk.’
Audicien: ‘Heel vervelend, maar je krijgt pas een nieuw toestel vergoed als die vijf jaar om zijn.’
Ik: ‘Maar mijn zorgverzekeraar zegt dat ik een nieuw toestel kan krijgen als u aangeeft dat dat nodig is.’
Audicien: ‘Dat klopt niet.’
Ehm, oké.
De audicien licht toe dat het hele vergoedingsverhaal veel genuanceerder ligt. Hij weet uit ervaring dat hoortoestellen alleen na minder dan vijf jaar worden vergoed als het volume van het toestel niet meer toereikend is. Dat is bij mij niet het geval. Mij gaat het om een toestel met meer instellingen, zodat ik het beter kan afstellen op verschillende situaties waarin ik steeds slechter hoor.
‘Dat gaat de verzekering nooit goedkeuren,’ zegt de audicien. ‘Dus je zult echt nog een jaar moeten wachten.’
‘Oké,’ zeg ik, ‘maar er bestaan dus wel toestellen die beter passen bij eenzijdig gehoorverlies? Toestellen waarmee ik mensen in een vergadering of tijdens de lunch wél kan verstaan?’
Audicien: ‘Ja, natuurlijk zijn die er. Maar die toestellen zijn veel geavanceerder dan wat je nu hebt en vallen daarom buiten jouw categorie. En toestellen buiten je categorie moet je helemaal zelf betalen.’
De audicien legt het me uit: als ik ben ingedeeld in categorie 3, maar ik wil graag een toestel uit categorie 4 omdat ik daarmee veel beter hoor, dan moet ik het volledige toestel zelf betalen. De regeling dat je 75 procent van de kosten door je zorgverzekeraar vergoed krijgt, valt dan compleet weg.
Aha.
Langzaam begin ik het te snappen. Net zoals bij veel dingen in onze maatschappij, worden ook de slechthorenden ingedeeld in hokjes en categorieën. Ik ben een Categorie Drie, dus dan moet ik me ook houden aan de regels van Categorie Drie. Wil ik in een lawaaiige omgeving een Categorie Vier-gesprek voeren, dan word ik op de vingers getikt. Dat mag niet. Of, nou ja, het mag wel, maar dat kost dan geld. Veel geld.
Alsof je als Categorie Drie-persoon naar de bakker gaat en een heel gesneden Categorie Vier-brood bestelt. Omdat dat brood lekkerder en gezonder is. En dat de bakker dan zegt: ‘Sorry, maar je bent een Categorie Drie. Dan betaal je geen € 1,99 voor dit brood, maar 18 euro.’
In een wereld die streeft naar gelijkgerechtigdheid, is ook een ruimdenkender zorgstelsel broodnodig.
Evelyne is tekstschrijver en werkt bij Berengroep, de organisatie achter Tolkcontact en het magazine Gezond Gehoor. Ze woont met haar vriend en vier kinderen in Utrecht. Op Doof.nl schrijft ze columns over haar ervaringen met slechthorendheid, zowel in haar privéleven als op haar werk.
Reacties
Waarschijnlijk heb je iets gemist. Ik zeg niet dat het eerlijk verdeeld is, maar wel dat er een reden voor is. Er is een eindige hoeveelheid geld beschikbaar voor vergoedingen en die moet over zoveel mensen verdeeld worden. Dan ga je regeltjes instellen.
Het is erg vervelend, maar als een functionaris zegt dat je iets wel vergoed krijgt, moet je ook altijd vragen aan te geven waar je dat terug kan lezen. Gewoon het argument dat je moeizame discussies met je leveranciers voorkomen wil. In dit geval zou het niets uitgemaakt hebben, maar in veel gevallen wel, omdat zoveel mensen maar half luisteren en slordige antwoorden geven.
Natuurlijk zijn regels nodig, dat begrijp ik ook wel. Maar wat ik niet begrijp is waarom de complete vergoeding wegvalt als ik een beter toestel wil. Waarom dan niet het bedrag wat ik vergoed zou krijgen voor een toestel in mijn eigen categorie toekennen, zodat ik zelf kan bepalen wat ik bij kan/wil betalen? Op die manier heb je in ieder geval nog een beetje keuzevrijheid. Zoals het nu geregeld is, voelt het toch een beetje als ‘alles of niets’.
Als je geen hulp krijgt vanuit de slechthorendenwereld, kan je dit ook rechtstreeks voorleggen aan de ombudsman.
Beste Evelyne,
Prachtig hoe je op een aardige manier die vervloekte spijker op zijn kop hebt geslagen.
Groeten.
Dank je wel, Henk!
Beste Evelyne,
Wat een mooi opgeschreven vervelend verhaal! Ik hoop dat je na een jaar (of bij voorkeur eerder) een categorie 4tje wordt met bijbehorend gehoorapparaat. Hoewel de indeling in categorieen weliswaar objectief lijkt, maar niet objectief is.
Dat is natuurlijk een beetje dubbel, want als ik een ‘categorie 4tje’ wordt, betekent dat ook dat mijn gehoor nog verder achteruit is gegaan :-).
We dachten dat je zat te vertellen dát je gehoor achteruit gegaan was.
Als je een nieuw toestel wilt, moet je ook een audiogram maken.. word je dan niet in Categorie Vier geplaatst dan is het jammer, maar zo wel dan vergoeden ze het alsnog toch? Vind dat gehele vergoeding gedoe erg onduidelijk dus deze column was een verademing.
Evelyne,
Als je met een audiogram kunt aantonen dat je gehoor verslechterd is en je een ander apperaat nodig hebt, wordt dat door je verzekering vergoed. Ook binnen de gestelde 5 jaar.
Succes ermee!
Als audicien is het vergoedingenstelsel net zo frustrerend als voor de slechthorende.
Nu weet ik niet of je het hele gesprek met je audicien hebt beschreven, maar ik vermoed dat er wel mogelijkheden zijn. Zo moet een hoortoestel na een jaar of 4 bijgesteld worden, simpelweg om dat je gehoor achteruit kan zijn gegaan. Ook de onderdelen van je hoortoestel kunnen “verslijten” dus wellicht ze eens ter controle op laten sturen naar de fabrikant.
Als dat allemaal niet helpt kun je naar een audiologisch centrum gaan. Zij kunnen bekijken of je toestel nog adequaat is (het toverwoord voor de zorgverzekeraars), en zo niet een aanvraag voor eerdere vergoeding doen. Als audicien krijg ik dat niet voor elkaar, maar bij het AC wil het weleens lukken.
Heel veel succes!
Hai, heel herkebaar en mooi geschreven! met mijn brughoektumorproblematiek zit ik aan één oor met dezelfde problematiek, 65 procent gehoorverlies. (Hoor ook geen diepte: waar ligt die rinkelende telefoon nu in huis? zoek, zoek qua geluidsorientatie, voor je het weet springt het antwoordapparaat aan.) Ik versta wel een gedeelte, maar vul de rest in. In horecagelegenheden of in receptieachtig gerumoer raak ik verloren in de chaos.)
Als ik met die klacht over mijn gehoorapparaat naar de winkel ga en zeg: uit de reclames maak ik op dat er wel degelijk gehoorapparaten zijn die de spraak kunnen filteren uit de omringende herrie, krijg ik als antwoord: ” ja natuurkijk bestaan die, mevrouw, maar DIE krijgt u niet vergoed, dan moet u gewoon uw spaargeld aanspreken en niet op vakantie gaan”.
Mijn broek zakt af, (hoewel ik eigenlijk een jurkjes mens ben?).
Blijkbaar bestaan er “ziekenfondsgehoorapparaatjes” zoals er vroeger “ziekenfondsbrilletjes” bestaan. Ik vind het een schande, dat de verzekering dingen wel vergoedt die kwalitatief NIET voldoen, terwijl je dat geldbedrag niet kunt gebruiken om – met bijbetaling – een beter apparaatje te kopen. Bovendien: hoezo worden er überhaupt zulke slechte (spraakverstaanbare) apparaatjes gemaakt????? Wie heeft daar baat bij. Ze functioneren als een microfoon die ALLE herrie versterkt.
Als bezitter van buiten categorie hoortoestellen van ca €1600 per stuk, aangeschaft omdat ik bijna geen spraak meer kon verstaan , kan ik je vertellen dat deze toestellen maar ten dele helpen . De kans dat er veel verbetering optreed met toestellen uit categorie 4 is bijzonder klein. Vernieuwen van de speakers heeft vaak meer effect . Het is volkomen terecht dat de zorgverzekering nieuwe toestellen niet binnen de termijn 5 jaar vergoed . Het is geen broodje . De leverancier er voor moet er voor zorgen dat je 5 jaar goed kan horen .