HEMA-onderbroeken en seriemoordenaars

‘Is het nou allemaal echt wáár wat jij schrijft?’

Terwijl ze het vraagt trekt mijn collega één wenkbrauw op.

Ik kijk haar verbaasd aan.

‘Natuurlijk is het waar wat ik schrijf. Waarom zou het dat niet zijn?’ antwoord ik.

Ze grijnst.

‘Nou ja, sommige van je columns zijn…. gedurfd. Die over je turquoise HEMA-onderbroek bijvoorbeeld. Of over de situatie met je zoon.’

Gedurfd? Ik frons. Krijsende kleuters en Hema-onderbroeken zijn toch heel normaal? Waarom zou ik dat uit mijn duim zuigen?

Als ik alles zou verzinnen, droeg ik in mijn columns wel een sexy string

En dan wist ik ook wat ik met het geschreeuw van mijn kinderen aan moest. Wat een saaie, voorspelbare columns zouden dat zijn. Op perfecte moeders in sjieke lingerie na, zou niemand zich erin herkennen.

Op weg naar huis denk ik er nog eens over na. Is alles wat ik schrijf echt waar? Uhm, nee. Het is wel echt gebeurd, maar ik beschrijf het op zo’n manier dat het spannend is om te lezen. Het gaat wel over de realiteit, maar zodra ik het opschrijf is het geen realiteit meer. Dat geldt voor alle gebeurtenissen die je als mens onder woorden brengt. Woorden roepen bij mij andere beelden op dan bij jou. Een beschrijving is altijd subjectief. De interpretatie ervan ook.

In dat geval kunnen we beter video’s plaatsen

Dat is tenminste wat de marketeers van vandaag roepen: visuele content is dé manier om je doelgroep te bereiken. Lezers worden kijkers, want ze onthouden beelden gemakkelijker dan woorden.

Maar is dat echt waar?

Ik denk van niet. Boeken, blogs, columns of verhalen op papier roepen ook beelden op. Beelden die je zelf moet maken. In je hoofd. Met je fantasie.

Je ziet jouw eigen versie van die turquoise onderbroek, niet die van een ander

Uit onderzoek blijkt niet voor niks dat mensen die veel lezen een groter empatisch vermogen hebben. Als je leest, ontwikkel je je inlevingsvermogen: je verplaatst je in verschillende personages met de meest uiteenlopende emoties. Wat ook heel interessant is: van seriemoordenaars is bekend dat ze één ding gemeen hebben, namelijk dat ze als kind nooit vadertje-en-moedertje of cowboy-en-indiaan speelden. Ze voerden geen toneelstukjes op, ze deden nooit ‘alsof’. Door deze ontbrekende ontwikkeling, snappen ze niks van de angst en tranen van hun slachtoffers op het moment dat ze hen een kopje kleiner maken.

Dit wil overigens niet zeggen dat je een moordenaar wordt als je weinig leest. De menselijke fantasie is immers op veel verschillende manieren te prikkelen. Maar het is geen toeval dat de beste schrijvers van de wereld tegelijk fanatieke lezers zijn.

Inlevingsvermogen is hét sleutelwoord voor een goede tekst

Goede teksten raken je ergens diep vanbinnen. Daar waar al jouw eigen verhalen zijn opgeslagen. In een boek van Rebekka W.R. Bremmer las ik daarover het volgende:

Een schrijver kan nooit volledig zijn in zijn beschrijvingen. Maar dat moet ook juist niet, want de lezer vult de blinde vlekken en de gaten in met zijn eigen ervaringen, achtergrond en verlangens. Personage en lezer versmelten. In onze geest vermengen verhalen zich met de realiteit. Fictie is dus altijd een beetje waar, en de realiteit altijd een beetje fictief.

Mijn column is een vorm van fictie.

Bepaal zelf maar of dat waar is, of niet.