Een evenement maak je voor doven toegankelijk met een gebarentolk. Of werkt dat toch anders?

Karlijne belt. ‘Anke, kun je met mij meedenken over toegankelijkheid van ons evenement in een kleine plattelandsgemeente, voor mensen die doof of slechthorend zijn? Wanneer heb je daar tijd voor?’ Ik stel voor dat we de dag erop even contact hebben. In het gesprek met Karlijne zeg ik als eerste hoe blij ik ben dat hierover nagedacht wordt.

Karlijne vraagt of ik zelf kan tolken, ook nu ik slechthorend ben

Als we doorpraten blijkt de vraag meer is dan alleen meedenken. De echte vraag is of ik als tolk Nederlandse Gebarentaal in mijn eentje de hele middag en avond kan tolken. Ik vertel dat ik moest stoppen met tolken. Ik ben nu zelf slechthorend en volledig beroepsarbeidsongeschikt als tolk. Karlijne’s reactie is simpel: ‘maar je kunt toch prima tolken als je slechthorend bent? Kun je dan?’

Slechthorendheid komt vaak voor, toch is het voor veel mensen moeilijk voor te stellen wat de gevolgen zijn

Eerlijk gezegd verbaast het me niet meer. Slechthorendheid komt veel voor. 1 op de 8 mensen boven de veertig jaar heeft aan tenminste één oor gehoorverlies. Toch snappen veel mensen niet wat slechthorend zijn betekent. Doof zijn is makkelijker om je voor te stellen: je hoort niets. Maar ook dan begrijpen mensen vaak niet wat de gevolgen zijn.

Voor welke doven en slechthorenden wil je jouw evenement toegankelijk maken?

Ik vraag door. ‘Voor wie wil je het evenement toegankelijk maken? Voor mensen die gebarentaal gebruiken? Of voor mensen die geen gebaren kennen en graag iets lezen, zoiets als live ondertiteling?’ Karlijne is even stil. Ik vraag verder. ‘De eerste groep is een wat kleinere groep. De groep die baat heeft bij live ondertiteling is veel groter. Wie komen er op je evenement?’ Ik zie verwarring bij Karlijne. Haar idee is dat toegankelijk zijn voor mensen met een auditieve beperking betekent dat je een tolk Nederlandse Gebarentaal op een podium neerzet. Een eigen ‘Irma’, zoals bij de persconferenties over corona.

De ene groep wil graag geschreven Nederlands, de andere gebarentaal

De meeste dove en slechthorende mensen hebben meer aan geschreven Nederlands dan aan gebarentaal. Dat wist Karlijne nog niet.Toegankelijkheid begint bij kennis over jouw doelgroep. Voor je het weet sta je met een gebarentolk op je evenement in jouw kleine plattelandsgemeente. Blijken de slechthorenden en doven niet gebarentaalvaardig te zijn. Daar zit je dan met je goede ideeën over toegankelijkheid.

Toegankelijkheid kan via schrijftolken, tolken Nederlandse Gebarentaal en technische oplossingen faciliteren

Ik leg wat uit over de inzet van schrijftolken en tolken Nederlandse Gebarentaal. Er is ook veel te vertellen over techniek om verstaanbaarheid te vergroten. Dat laat ik maar even, ik wil de simpele vraag niet te ingewikkeld maken. Mijn voorstel is om twee tolkteams in te zetten: eentje met schrijftolken en eentje met gebarentolken. Er is een heel beperkt budget, zelfs onvoldoende voor het inzetten van één tolk. 

Toegankelijkheid vraagt een investering, waardoor mensen komen die anders wegblijven

Toegankelijkheid is mooi, voldoende geld is er niet. 

Creativiteit helpt, ik bied mijzelf en mijn tolkuren aan

Ik heb tolkuren genoeg en vind het evenement interessant. Ik bied aan dat ze me uitnodigen, zodat ik via mijn tolkuren een schrijftolkteam kan betalen. Dat biedt toegankelijkheid voor de grootste groep mensen op het evenement. 

Zo komen we er samen uit

We komen er samen uit. Ik bedenk me weer hoe belangrijk het is om bij plannen voor toegankelijkheid mensen te betrekken die er verstand van hebben. 

Kennismaken met Anke Heij

Anke Heij werkte 15 jaar als tolk Nederlandse Gebarentaal, toen ze zelf ineens te maken kreeg met slechthorendheid. Daarna besloot ze zich om te scholen tot professioneel coach, trainer en adviseur op het gebied van gehoorverlies, voor iedereen die minder hoort of daar direct of indirect mee te maken heeft. 

Veel mensen die te maken hebben of krijgen met gehoorverlies ervaren onmogelijkheden. Anke heeft zelf ervaren wat er wél allemaal kan. Daarom is haar bedrijfsnaam Kunst van het Mogelijke, een naam die ze jou wil laten ervaren. Ontdekken en proberen, is haar motto! Anke helpt jou op een persoonlijke wijze en stap voor stap hoe je met meer rust, zelfvertrouwen en ontspanning kunt leven en/of werken met gehoorverlies. Of je nu al lang gehoorverlies hebt of dat het nieuw voor je is. www.kunstvanhetmogelijke.nl

Foto: Anouk Strijbos