Column: Toegankelijk theater

‘Goedemiddag! Wilt u gebruikmaken van de schrijftolk of gebarentolk?’ Het is zondagmiddag, tijd voor de Alles komt goed zondagmiddagshow van Peter Heerschop. Het Nationale Theater heeft deze voorstelling toegankelijk gemaakt voor doven en slechthorenden. We bevestigen de vriendelijke gastheer van Theater aan het Spui in Den Haag dat we inderdaad graag met schrijftolk en gebarentolk komen kijken. ‘Helemaal goed dames, dan heb ik een mooi plekje voor jullie vooraan!’

We kunnen een tablet ophalen bij de twee schrijftolken die elkaar deze middag zullen afwisselen. Ze zitten achterin de foyer en zullen de gehele voorstelling voorzien van live ondertiteling. De gastheer begeleidt ons naar een gezellig tafeltje voorin, vlak bij de bar. We zitten op de ‘eerste rij’ en kunnen alles straks dus ook nog eens goed zien. We bestellen twee glaasjes wijn, zetten de tablet in het midden en op het scherm verschijnt een stuk tekst ter test. Ik zeg: Let the show begin!

Gênante vragen

Peter Heerschop trapt de show meteen af met een aantal grappige vragen om het publiek op te warmen, een soort mini-enquête. ‘Wie is er jonger dan 25? Wie is er slechthorend? Wie is er blind? Wie is er nog vrijgezel?’ Normaal vind ik vragen aan het publiek altijd ongemakkelijk. Want stel je voor dat ik het niet hoor. Zou nogal gênant zijn als je dan je vinger opsteekt bij de vraag of je nog vrijgezel bent, terwijl je daar met je vriendje zit. Vandaag is er niks om ons zorgen over te maken, want we kunnen alle vragen meelezen op de tablet. We zijn hooguit iets later met het opsteken van onze vinger, of lachen soms nét iets later om een grap. Hoe dan ook, krijgen we alles van begin tot eind mee.

Naast ons zit een man die zijn ogen heeft gericht op een van de twee gebarentolken aan de zijkanten van de vloer. Ook zij wisselen elkaar om de zoveel tijd af, en vertalen alles wat er wordt gezegd in de Nederlandse Gebarentaal. Ook de liedjes die tussendoor worden gezongen door zanger en gitarist Chet Moerland, vertalen zij in gebaren. Ik hoor de muziek, kan de songteksten meelezen op de tablet en kijk af en toe naar de gebarentolk uit nieuwsgierigheid om te zien hoe ze de mooie teksten vertalen. Een complete beleving!

Snelle grappen

Er komen drie verschillende gasten in de show waar Peter Heerschop op een diepgaande, maar ook heel humoristische manier mee in gesprek gaat. Het gaat soms heel snel en adrem en hoewel ik veel kan verstaan, gaan vooral die snelle dialogen aan me voorbij. Steeds als ik iets niet heb gehoord, kijk ik even op de tablet en lees ik wat ik niet kon verstaan. Een super fijne aanvulling. Soms lach ik hard om wat ik lees, en dan loop ik natuurlijk wel een beetje achter op wat er wordt gezegd. Ik vraag me af of Peter denkt: die vrouw begrijpt de grap niet. En ik moet nog harder lachen bij die gedachte. Hoe dan ook ben ik blij dat ik alles meekrijg. Liever iets later, dan helemaal niet!

Ik hoop dat meer theaters hun voorstellingen toegankelijk willen maken voor doven en slechthorenden, want het is echt een verrijking om volledig te kunnen genieten van toneelvoorstellingen en cabaret. Zonder de ondersteuning van een schrijftolk krijg ik niet alles mee, en juist op die essentiële momenten, als de snelle grappen worden gemaakt en als er rap op elkaar wordt gereageerd, mis ik de helft. En ik kan je vertellen: het is behoorlijk eenzaam als je een hele zaal hoort lachen, terwijl je zelf geen idee hebt wat er werd gezegd. Met als gevolg dat je voortaan maar niet meer naar het theater gaat. Dat is echt zonde!

Dus grote dank aan het Nationale Theater, Theater aan het Spui, Peter Heerschop en natuurlijk ook de gebarentolken en schrijftolken. Heel graag tot snel!