Column Martijn: Verrassende positieve aandacht voor doven en NGT door corona

De coronacrisis zorgt voor ongekende problemen en uitdagingen. Daar vertel ik niemand iets nieuws mee. En omdat we overladen worden met slecht nieuws, benoem ik graag een lichtpuntje. Als dove zie ik namelijk een positieve ontwikkeling voor de dovengemeenschap en de dovencultuur. Een meevaller, die niemand van tevoren ooit had kunnen voorspellen.

Want decennialang bleven grote inspanningen van velen voor erkenning van NGT en aandacht voor doven(cultuur) slechts mondjesmaat beantwoord. Politiek en samenleving bleven meestal – vergeef me het woordgrapje – oorverdovend stil. Dovencultuur? Bestaat dat? Dovengemeenschap? Wat is dat? Gebarentaal? Niet nodig toch? Er is immers ondertiteling en hoortechnologie? Het bestrijden van onwetendheid, vooroordelen en discriminatie was onbegonnen werk.

En toen was daar ineens de coronacrisis. Met persconferenties van het kabinet, inclusief gebarentolk! Toegegeven, er was eerst nog een opvallende actie nodig van oud-Kentalis-leerling Machiel Ouwerkerk. Hij protesteerde live in het NOS Journaal tegen de informatieachterstand voor alle Nederlanders met Nederlandse Gebarentaal als eerste taal. Machiels boodschap werd verrassend snel opgepakt. En inmiddels is Irma Sluis- de vaste gebarentolk van de corona-persconferenties – een populaire, bekende Nederlander. Ze wordt meer gevraagd voor talkshows en interviews dan haar lief is. Wie had dat ooit gedacht?

Dankzij de coronacrisis, Machiels actie en Irma als gebarenboegbeeld weet bijna iedereen inmiddels dat NGT een echte taal is en dat doven een informatiebehoefte hebben die om meer vraagt dan alleen teletekstondertiteling. De Rijksoverheid neemt toegankelijkheid en informatieverstrekking in NGT serieuzer dan ooit. Zelf maak ik dat van nabij mee, omdat ik mee mag werken aan de informatiefilmpjes van de Rijksoverheid over corona. Voor deze filmpjes (en andere NGT-filmpjes van de Rijksoverheid) schakelt men bewust doven in. Ik ben doof en dus geen gebarentolk; ik vertaal geschreven informatieteksten in NGT. Dit is het herkenbaarst voor doven en voor hen het makkelijkst te volgen …

Deze column schreef Martijn voor Kentalis, een landelijke organisatie voor mensen die slechthorend, doof of doofblind zijn of die een taalontwikkelingsstoornis of communicatief meervoudige beperking hebben. Lees de volledige column van Martijn op de website van Kentalis.

Martijn Kamphuis is doof en werkt als vakleerkracht Nederlandse Gebarentaal (NGT) en Culturele Vorming en Identiteit voor Doven en Slechthorenden (CIDS) op Kentalis Talent in Vught en is ambulant begeleider in Zuid-Nederland. Hij beschrijft hoe hij de coronacrisis ervaart.