Column Margriet: Toegankelijkheid
De wet toegankelijkheid openbare gebouwen tracht bij te dragen aan een inclusieve samenleving, door ervoor te zorgen dat ook mensen met een handicap of beperking (zelfstandig) openbare gebouwen kunnen betreden. Net als ieder ander.
Mooie wet toch? Ikzelf ben tegenwoordig ervaringsdeskundige op meerdere vlakken. Zo ben ik tegenwoordig rolstoelafhankelijk (wat een mooi scrabble woord), rij ik rond in een scootmobiel en draag ik buiten een bril ook nog hoortoestellen. Én ben ik chronisch ziek. Vraag me nu af of dit ook valt onder dubbel gehandicapten (grapje).
Nu ik de het bovenstaande eens goed lees, gaat het dus alleen over het kunnen betreden van een openbaar gebouw. Als slechthorende loop je vaak prima, uitzonderingen daar gelaten, maar kun je dan vaak niet zelfstandig verder. Dus zo inclusief is deze wet niet, maar gelukkig zijn er nog meer wetten.
Wet gelijke behandeling handicap of chronische ziekte (Wgbh/cz)
Mensen met een beperking of chronische ziekte moeten net als ieder ander kunnen meedoen. Dit staat in de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte.
Kijk, deze wet biedt alweer wat meer mogelijkheden. Maar eigenlijk is het toch te gek dat we overal wetten voor nodig hebben. Het zou toch zo moeten zijn dat iedereen die dat wil mee kan doen in de samenleving? Ik begrijp echt wel dat ik geen lid van de atletiekclub ga worden omdat ik graag wil hardlopen. Ik was ook niet van plan om te gaan hoogspringen. Want dat zijn irreële verwachtingen. Gelukkig, tenminste dat denk ik, beschik ik over een gezond verstand en zet ik die graag in.
Wel heb ik nog steeds de drang om dingen te verbeteren. Dat wel. En dan niet omdat ikzelf daar zoveel hinder van ondervind, maar omdat ik vind dat aan sommige onderwerpen wel wat meer aandacht gegeven mag worden.
Toegankelijke gemeente
Ik woon in Waalwijk en de gemeente probeert echt een bijdrage te leveren. Ik weet niet of ze daarvoor aangespoord worden maar ze doen hun best. Ze zijn zelfs genomineerd voor de meest toegankelijke gemeente 2021 als je wilt stemmen dan kan dat op de website voor de meest toegankelijke gemeente van Nederland. Er zijn nog twaalf gemeenten over, dus ze hebben het al goed gedaan.
Natuurlijk valt er nog veel te winnen. Zeker als het gaat om een gehoorbeperking. Dat is vaak onzichtbaar, en alhoewel ik vroeger een button droeg met “Spreek duidelijk dan versta ik je beter”, en op mijn brommer en fiets een SH-bordje (wat ook hilarische momenten gaf), denken mensen dan ook vaak dat je verstandelijk beperkt bent. Ik draag nu (bijna) niks meer. Dus ik snap het wel dat de groep slechthorenden en doven vaak een vergeten groep is. Maar ik sta mijn mannetje wel. Ik heb al geschreven over de telefoon (ik haat telefoontjes). Ik kom met alle hulpmiddelen best ver, en ik heb ook niet meer de drang om alles te verstaan. Dat was vroeger wel anders.
Maar ik wil wel zelfstandig mijn zaakjes kunnen regelen. En dan is er voor slechthorende en dove nog veel te winnen. Ook al zijn er mogelijkheden om hulp te krijgen van gebarentolken, schrijftolken, belhulpen etcetera, je wilt het toch graag zelfstandig en alleen kunnen doen, een inclusieve samenleving is pas echt mogelijk als de mogelijkheden er zijn.
Kippenhok
Ik hoor vaak van andere mensen met een beperking dat er meer rekening met hun gehouden moet worden. Nu heb ik die mening en ervaring niet. Ooit zat ik in een groep mensen die gezellig aan het kletsen waren, de mensen werden steeds enthousiaster en hun stem volume ging omhoog. Een kippenhok. Ik versta er dan eigenlijk niks van, maar laat het gebeuren. Toch was er één die boos op tafel sloeg en vond dat er met haar rekening gehouden moest worden. Iedereen weet dat ze slechter hoort, dus dan moet je daar rekening mee houden, vond ze. Nu had ze ook aan haar gesprekspartner kunnen vragen even naar een andere plaats te gaan, er was ruimte genoeg.
Ikzelf heb er wat minder moeite mee, ik zag het enthousiasme van de aanwezigen omhoog gaan, en hoorde dat ook. En ach, ik laat het gaan. Als het me echt te gek word dan ga ik liever weg. En dat vind ik niet eens erg. Ik begrijp dat andere niet telkens rekening kunnen houden, en ik vind ook dat dit niet hoeft. Bijna elk mens heeft wel iets waar rekening mee gehouden kan worden maar jij als persoon bepaalt hoe je ermee om gaat.
Ik zet liever mijn energie in om zaken echt te veranderen. Dus niet zozeer voor mijzelf maar meer voor het collectief. Zo hoop ik dat mijn gemeente Waalwijk mij vraagt om eens mee te denken voor verbetering voor slechthorenden en doven. Of het ETZ (ziekenhuis) over het luisteren naar de TV via koptelefoon (Ooit gedaan, zo’n wegwerp koptelefoon op je speakers van je hoortoestellen gezet? Niet te doen) Er zijn andere mogelijkheden en wellicht kan dat uitgevoerd worden.
Maar goed, toegankelijkheid. Ik denk dat er veel aan gedaan wordt, het is nu aan de onzichtbare groepen om zich te roeren, en samen komen we er wel. Rome is toch ook niet in één dag gebouwd?
Margriet
12 augustus 2021
Reacties
Ik praat daarom bij voorkeur 1 op 1 met mensen, dan gaat de communicatie een stuk vlotter. Op georganiseerde reizen kreeg ik er vaak spijt van dat ik ben ingegaan op het idee om met de hele groep uit eten te gaan. Dan zat ik er de hele avond wat verloren bij terwijl om me heen iedereen met elkaar stond te kakelen. Nu kies ik er sneller voor om zelf uit eten te gaan, met een reader bij de hand. Als ik dan toevallig een zaak binnenstap waar een of twee medereizigers me aan tafel uitnodigen, ga ik daar wel op in omdat je dan wel een gezellig gesprek met elkaar kunt aangaan.
Wat toegankelijkheid betreft, bij de gemeente waar ik werk heb ik vaak aangegeven dat de intranet-filmpjes ook ondertiteling zou moeten hebben voor de dove en SH collega’s. Tegenwoordig doen ze dat standaard, ook in de officiele publieksfilmpjes. Deze gemeente doet mee aan de verkiezing, dus het helpt altijd om aandacht te vragen!
Ja, de gemeente waar ik woon heeft verschillende Youtube-video’s, maar die zijn zelden ondertiteld. Dat vind ik onverklaarbaar, want Youtube heeft die cc-knop voor automatische ondertiteling. Niet dat de nederlandstalige ondertiteling goed is, maar het kan een idee geven waar ze het over hebben. Natuurlijk moeten ze bij instructie-video’s wel de hele ondertiteling controleren en corrigeren. Dat is inderdaad meer werk, maar dat is een impliciet gegeven bij inclusief zijn.
# Toegankelijkheid via internet
De internettoegang is ook al zoiets. Je weet wel, zoals bij telefoneren tig-maal een code ingevuld moet worden voordat je bij de desbetreffende persoon bent, moet je daar iets beantwoorden en door naar de volgende vraag. Ik ben afgehaakt toen ik zag dat ze eerst stapje voor stapje je doopceel gaan lichten. Doei.
De hele website is een ramp. Je wordt steeds kringetjes rondgestuurd als je wat zoekt. Soms vind ik het antwoord alsnog, als ik die vraag laat zitten en voor de volgende vraag op zoek ga. De informatie staat dus niet waar het hoort te staan. De links binnen hun eigen website doen het ook niet altijd.
Slim om het op te lossen. Klein gezelschap en kijken waar je zit herken ik zo. Het is bij mij zelfs zo dat ik vaak overal het eerste ben zodat ik mijn strategische zitplek kan bepalen. Ik laat overigens de andere zeker hun lol, soms is het een animatie waar je naar kijkt. In toegankelijkheid is nog veel te winnen maar dan moeten we ze wel helpen. We hebben een onzichtbare handicap en dat maakt het voor een ander niet makkelijker op. Ik heb het idee dat jij ook zo je sporen na laat.
Dank voor je reactie
Margriet
Margriet, wat je nu schrijft doet me aan iets anders denken: borderliners.
Ik was op een paar grote forums waar vanzelfsprekend ook verschillende borderliners meeschreven. Sommigen erkenden het in woord en daad. Sommigen hebben het wel gemeld, maar hielden er zelf geen rekening mee. Van de rest was het niet algemeen bekend. Dus met de eerste groep kon gepraat worden en als ze raar uitschoten, je kon trouwens gewoon zien dat het de borderlinerbocht-buiten-hun-wil-om was, dan kon je gewoon stug blijven doorpraten met negeren van rare reacties, zodat ze tot bezinning kwamen en weer gewoon konden praten. Met negeren bedoel ik a. er niet op gaan, b. het niet achteraf onder hun neus wrijven, c. niet als iets persoonlijks opvatten. Met de andere groep was het op eieren lopen. Daar was ik niet te vinden.
# Je houding
Als je zelf geen rekening houdt met het verschil tussen wel/niet gehandicapt en met toch je voortdurende, al dan niet uitgesproken hulp- en/of begripsvraag aan de anderen en ook al niet accepteren wil dat er nu eenmaal dingen zijn die je niet kan door je handicap(s) en/of chronische ziekte(s), dan ben je een heel lastig iemand om mee om te gaan en zelf word je dan iets als huilebalk, kniezer, grimmig, verzuurd. Je hebt jezelf ermee als je verwacht dat alles altijd gaat zoals het jou het beste uitkomt.
# Je domme dingen aan laten praten
Een houding die niet begrijp: ik zag een keer vanuit “de verte” dat er iemand de afdeling op kwam met een vraag aan het afdelingshoofd. Die iemand was kort daarvoor aan haar voorgesteld als dove nieuwe medewerker van een andere afdeling. Hij was niet te verstaan en hij kon het afdelingshoofd niet verstaan. Hij vertrok als een geslagen hond en is ongetwijfeld de proeftijd niet doorgekomen. Dat weet je van te voren, dus waarom deze opdracht in deze onmogelijke vorm aanvaard? Waarom geen briefjeswerk met aanvullend dingen laten zien, met handen & voeten praten en zo, maar wel alle feitelijke gegevens voor de wederzijdse zekerheid uitgeschreven?
# Meervoudig gehandicapt.
Veel slechthorenden blijken bij nader inzien meervoudig gehandicapt of gehandicapt en chronisch ziek, wat trouwens de kans op meer handicaps vergroten kan. Tot mijn verrassing zijn er best veel mensen die min of meer denken dat je als je slechthorend bent, geen andere defecten hebben kan. Dus anders geformuleerd: dat een handicap je voor alle andere mogelijke aandoeningen behoedt. Door rare uitspraken concreter te formuleren, hóren ze zichzelf en geven toe dat het een domme gedachte is. Maar ik was wel een keer verbluft dat dat een cursusgenote dat ook zei, want ik wist dat ze psycholoog was. En ja, ze hoorde zichzelf en wist meteen dat ze niet gezegd had wat ze bedoelde: dat ze het geméén vindt dat je naast een handicap nog wat andere gebreken kan hebben. O ja, daar kan je dan samen even om lachen.
Dank voor je reactie. Ook hier geldt voor mij dat vaak een ander echt zijn best doet maar niet goed weet hoe of wat. In dat geval ben jij degene die dat duidelijk moet maken. En of je nu een of meerdere beperkingen hebt en je vraagt begrip en krijgt het niet , oordeel niet te hard, sommige mensen snappen het echt niet
Heb een fijne dag
Margriet
Er valt me nog een voorbeeldje in. Was bij een winkel als Blokker en kon het gezochte niet vinden. Personeel was ook lastig te vinden, dus naar de kassa. En dan wordt er vriendelijk een kant op gewezen en komt er vaak nog een boel tekst achteraan. Dus ik zei, dat ik slechthorend was. De reactie was nogal verrassend: een galmend, golvend AAAaaaaaaaaach. Ze hoorde zichzelf opeens en besefte wat overdreven gereageerd te hebben. Maar het galmende, golvende AAAaaaaaaaaach (op de toon van “aaach, wat zielig”, kwam onmiskenbaar recht uit het hart.
Het was ook totaal onverwacht, omdat ze er jong uitzag. Van een oudere had ik het ook niet echt verwacht, maar het is wel een reactie uit oudere tijden, dus dan had ik bij mezelf ge’hmd.
Dus dat contrast, het onverwachte, doet me nu schateren.