Column Margriet: Mondkapjes en liplezen

Gaan we nu wel of niet mondkapjes dragen? Het houdt me bezig. Niet alleen of het veilig is (of is het schijnveiligheid?) maar vooral ook: wie ga ik straks nog verstaan? Zijn alle kapjes wel geschikt, ook de kapjes die nu door de vlijtige huismoeders zelf worden gemaakt?

Al sinds mijn geboorte ben ik slechthorend. Het is pas laat ontdekt en schijnbaar deed ik toen al aan liplezen. Oké, eerlijk is eerlijk, ik had een aardig spraakgebrek. School was sjool, schoen een sjoen etc. Later vertelde de kno-arts dat iedereen die minder gaat horen of minder hoort automatisch ondersteuning zoekt bij de lippen. Ik dus ook.

Bij mijn hoortesten wordt ook altijd gezegd dat ik een hoog “gokgehalte” heb. Ik hoor wat klanken en daar maak ik schijnbaar woorden van. Ik zal zeker niet de enige zijn. Ik versta niet alle woorden, maar door logica maak ik er een zin van…soms goed, soms fout.

Vooral in bijeenkomsten zoals vergaderingen, die ik volg met solo aparatuur, merk ik het vaker. Ik lig dan in een deuk omdat ik iets grappig vind, maar dan zie aan de anderen dat er niks te lachen valt… verkeerd verstaan dus. Ach, niet erg. Ik denk dat veel slechthorenden ook herkennen dat je vaak veel te vroeg op een bijeenkomst bent om de juiste plaats uit te kunnen kiezen.

Maar goed, terug naar de mondkapjes. Ik ben dus best afhankelijk van liplezen. Hoe gaat dat dan als iedereen een mondkapje op heeft? Dan denk ik continu ‘Wat zeg je?’ zal zeggen. Tot ergernis van een ander. Zullen ze me de mop uit gaan leggen? Of vertellen ze de mop opnieuw? Gaan ze over in Jip en Janneke taal, alsof ik het anders niet zou begrijpen? Of krijg ik de opmerking ‘Ja, of je worst lust’?

Vroeger toen de hoortoestellen nog niet zo goed waren, heb ik alle opmerkingen wel een keer gehad. Ik kon me er ook vreselijk aan ergeren. Tegenwoordig denk ik in mijn hoofd: ‘Jaja, of jij een worst lust, sukkeltje.’

Zouden er mondkapjes van doorzichtig materiaal bestaan? Een gat in de markt? Vanmorgen zag ik op het nieuws dat iemand er een stuk tussenuit geknipt had, omdat het ademen wat lastiger ging. Ik kon haar lippen wel zien, maar of een mondkapje met een gat nu de bedoeling is? Zou zo’n gezichtsscherm van plastic niet beter beschermen? Daar komt niks doorheen. De pedicure had er één op en het zag er wel veilig uit. Wat voldoet aan de norm? Het antwoord daarop zou mij erg helpen.

De overheid zegt dat je mondkapjes moet dragen als je verkouden of ziek bent, om te voorkomen dat je een ander besmet. Maar sinds vorige week moet iedereen in het openbaar vervoer mondkapjes gaan dragen. Worden mensen dan vrijer in hun gedrag? Is het dan geen schijnveiligheid?

En dan die fleurige mondkapjes die door de vlijtige mensen thuis zelf worden gemaakt… zijn die wel veilig? Ik hoor zelfs mensen zeggen dat je ook een koffiefilter of een maandverband kunt gebruiken (ik zie het al voor me, een hele grote :-)).

Ik vind nog veel onduidelijk en ben ook wel bang dat als mondkapjes verplicht worden, er een soort willekeur ontstaat. Kapjes die wel goedgekeurd zijn, en de zelfmaakdingen die misschien helemaal niet helpen. Maar ook dat mensen zich veilig gaan voelen en elkaar weer massaal gaan opzoeken of naar de winkelcentra gaan.

Als ik op tv zie hoe druk het in de stad is, of bij IKEA en wat te denken van de tuincentra, dan houd ik mijn hart vast. In de omliggende landen zweren ze bij mondkapjes. Zitten onze deskundigen er ver naast?

Ik hoop dat de doorzichtige maskers het gaan winnen. Dat zou het voor de grote groep doven en slechthorenden een stuk makkelijker maken. Maar wat nou wijsheid is… ik weet het niet. Jij wel?