Weet je nog, die tijd met de analoge telefoons, die grijze met een draaischijf? In die tijd ben ik opgegroeid. Als tweejarige dreumes zag ik mijn moeder regelmatig bellen. Reuze interessant vond ik dat. Ze pakte de telefoon van de piano en ging op de pianokruk zitten. Uren kon ze dan aan de lijn zijn.

Toen ik groot genoeg was om op de pianokruk te klimmen en met een gestrekte arm net bij de hoorn kon, hing ook ik uren aan de ‘lijn’. Mijn moeder deed een elastiek om de knop onder de hoorn zodat we bereikbaar bleven. Er was dus niemand aan de andere kant van de lijn, maar dat hinderde mij niet. Ik ratelde door in mijn eigen (brabbel)taal. En nu ratel ik soms nog steeds door de telefoon, maar dan beroepsmatig. Niet in mijn eigen woorden, maar het zijn de gebaren die ik vertaal naar gesproken taal.

Vele telefoongesprekken heb ik al mogen tolken. Soms ben ik op dezelfde locatie als de dove persoon, maar ik tolk ook telefoongesprekken op afstand. Dat was in de tijd van de vaste telefoonlijn echt niet voor te stellen. Met een beeldverbinding en speciale software, zoals Signcall, kunnen dove en slechthorende mensen bellen met een tolk. In korte tijd tolk ik voor veel verschillende dove personen die elke keer een ander bedrijf bellen. Die afwisseling maakt het telefoontolken zo leuk. Daardoor heb ik al vele bandjes, voicemails en keuzemenu’s gehoord. Meestal zijn ze voorspelbaar, maar soms komt er een verrassende wending.  

Vliegende handen

Op een maandagmorgen belt Michelle mij zoals afgesproken via een beeldverbinding. ‘Goedemorgen’. We testen even of de beeldverbinding goed is met een voorbereidend praatje. Michelle zit aan de keukentafel en vertelt: ‘Het beluurtje begint met de huisarts’. Ik kijk naar haar gebaren en zie op de achtergrond lichtgroene keukenkastjes met een opvallend schoon glimmend zwart aanrechtblad. Het aanrecht is helemaal leeg, waardoor het van alle kanten glinstert. Michelle geeft het telefoonnummer van de huisarts. Tijdens het intoetsen van het nummer denk ik nog: ‘Veel mensen bellen maandagmorgen naar de huisarts, waardoor er lange wachtrijen ontstaan. Dit gaat vast wel even duren.’

Meteen hoor ik een welkomstbandje. Nog voordat ik de boodschap hoor, geef ik in gebaren aan dat het een bandje is, waardoor Michelle weet dat er nog niemand aan de lijn is. Het bandje, door een dame ingesproken, gaat razendsnel. In dat hoge tempo vertaal ik: ‘Welkom bij Gezondheidscentrum Groen, vestiging Noord. U kunt hier terecht voor de huisarts, fysiotherapeut en psycholoog. Voor spoed kies 1.’

Mijn handen vliegen door de lucht. Het keuzemenu dat daarna volgt gaat namelijk net zo snel verder. ‘Voor de huisartsenpraktijk kies 1. Voor de fysio…’ Michelle wacht het bandje niet verder af maar kiest uiteraard voor de eerste optie. We komen in een volgend keuzemenu met wederom die haastige stem. Het lijkt wel alsof deze dame op het punt stond naar huis te gaan, maar op het laatste moment nog even het bandje in heeft gesproken. Ik merk dat mijn ademhaling er zelfs van versnelt. Zou ze het zelf wel eens hebben teruggehoord? Tijd om op adem te komen heb ik niet, want het bandje loopt gewoon door.

Verrassing

‘Voor spoed kies 1. Welkom bij de huisartsenpraktijk van dokter Wiel, dokter Van Dalen en dokter De Bek. Hier volgt een keuzemenu.’ Terwijl ik deze boodschap tolk word ik aangenaam verrast. Over het glinsterende schone aanrecht loopt ineens een mooie langharige witte kat. Een echte raskat, dat zie je zo. Met elegante passen flaneert hij over het pasgeboende aanrecht. Zijn staart zwiept sierlijk met elke pas mee. Michelle merkt dat ik iets zie en kijkt even achter zich, maar laat hem gewoon verder lopen. Ze lacht: ‘Dat is onze kat Herman.’ Die had ik niet zien aankomen. Een chique kat met doodnormale mannennaam. Ik grinnik even. Door Herman en zijn elegantie ben ik even helemaal afgeleid. Gelukkig herhaalt het keuzemenu zich nogmaals. Het is voor het eerst dat die alsmaar durende herhaling mij een keer goed uitkomt.

En dat is drie…

‘Voor dokter Wiel kies 1. Voor dokter Van Dalen kies 2. Voor Dokter De Bek kies 3.’ Juist net die laatste heeft Michelle nodig, dus ik tolk het hele keuzemenu. Vervolgens start er weer een menu. Je zou verwachten dat er nu wel iemand aan de lijn komt. Maar voor de derde keer krijgen we een keuzemenu te horen. Dit had ik nog niet eerder meegemaakt: een eerstelijnshulp waar zoveel handelingen aan vooraf gaan voordat je daadwerkelijk iemand aan de lijn krijgt!  Dat mijn verbazing nog groter zou worden, wist ik toen nog niet.

Wat mij opvalt aan het derde keuzemenu is de volgorde van de mogelijke keuzes. Nu wordt eerst het nummer genoemd en dan de optie. Dat werkt voor mij veel fijner. En de dame klinkt ook nog eens veel minder haastig. In een normaal tempo tolk ik wat ik hoor. ‘Kies optie 1 voor spoed. Kies optie 2 voor het aanvragen van een herhaalrecept. Kies optie 3 voor het maken van een afspraak.’ Dit was het bandje wat ik gewend ben bij een huisarts. Fijn dat het weer even voorspelbaar is. Het bandje gaat verder, dus ik gebaar alvast 4 voor de volgende optie. Maar ik blijk te snel te zijn. Hoe kon ik ook denken dat het vanaf nu voorspelbaar zou zijn?

Verwarrende keuzes

Na nummer 3 volgt: ‘Kies 9 als u een collega bent.’ Met de verbazing op mijn gezicht tolk ik verder: ‘Kies optie 6 als u de assistente wilt spreken’. Michelle kijkt met net zoveel verbazing naar mij en vergeet daardoor dat ze een keuze moet maken. ‘Wat verwarrend allemaal.’ Met een grote grijns gebaart ze: ‘Nou doe dan maar nummer 10’. Het duurt even, maar uiteindelijk komen we dan toch bij de assistente terecht. Zonder wachtrij (dat moest er ook nog eens bijkomen) neemt de assistente op. Het daadwerkelijke gesprek met de assistent is erg kort maar verloopt soepel. Mijn voorgevoel dat het telefoongesprek met de huisarts even zou duren, klopte wel. Maar wat een verwarrend bandje.

Dat doet me trouwens denken aan een ander telefoonbandje. In een volgend blog kom ik daar op terug.

Lotteke (41) werkt parttime als tolk Nederlandse Gebarentaal. Het leukste aan haar werk vindt ze de afwisseling van uiteenlopende tolkopdrachten met dove personen van alle leeftijden. Daarnaast is ze moeder van twee kinderen en gaat ze graag met hen naar het bos om te wandelen of met de mountainbike een tocht te maken. Wegens privacyredenen zijn alle namen in de columns van Lotteke (die in het echt ook anders heet) gefingeerd.