Voordat ik daadwerkelijk een tolkopdracht aanneem, gaat er het één en ander aan vooraf. Uiteraard de praktische voorbereidingen zoals: kan ik agendatechnisch en op welke locatie is de opdracht? Maar het onderwerp is misschien nog wel het belangrijkst om te weten. Pas dan kan ik beoordelen of ik als tolk geschikt ben om de opdracht uit te voeren. Soms kan dit op persoonlijk vlak een uitdaging zijn, maar als professional kijk ik anders tegen de situatie aan en dan verras ik mezelf wel eens.

Via WhatsApp ontvang ik een tolkaanvraag van Melissa. Maanden geleden heb ik voor het laatst voor haar getolkt. Leuk dat zij mij nu weer benadert. Volgende week heeft ze een afspraak bij de huisarts. Ze wil weten of ik nog beschikbaar ben op dat tijdstip. Meteen pak ik mijn agenda en haar afspraak past precies tussen twee opdrachten in. Praktisch gezien kan het, maar voordat ik de opdracht bevestig wil ik eerst weten waar de afspraak over gaat.

We houden even contact en ik vraag haar wat de reden van de afspraak is. ‘Al enige tijd heb ik last van kalknagels’ is haar reactie. Meteen lopen de rillingen over mijn lijf. Kalknagels, lees ik nogmaals. Weer die rillingen. Ik heb een aversie tegen nagels. Alleen al bij het woord nagels kruipt er een naar gevoel vanaf mijn buik naar boven. Alsof ik in de achtbaan zit. Een gek familietrekje dat mijn opa ook had. Ook nagels knippen, vijlen of lakken is voor mij een hele uitdaging. Het ergste vind ik het om het te zien als iemand anders over een nagel wrijft of eraan zit. Zou ik dit gevoel kunnen negeren tijdens het tolken?

Schimpie

Om die vragen te kunnen beantwoorden besluit ik me inhoudelijk te verdiepen in het onderwerp kalknagels. Ik probeer het typische gevoel opzij te zetten, terwijl ik mezelf afvraag wat ik eigenlijk al weet over kalknagels. Het doet mij meteen denken aan de tv-reclame waarin een beestje onder de grote teennagel vandaan komt en zegt: ‘Hallo ik ben Schimpie’. De rillingen liepen weer over mijn lijf. Verder dan dat kom ik niet, maar met dank aan Google kom ik meer te weten en gaat er een wereld voor mij open. Je hebt speciale nagellak, kwastjes en complete starter-kits om kalknagels weg te krijgen. Zelfs een laserbehandeling is mogelijk!

De advertenties scroll ik voorbij en ik zoek verder naar het medische aspect. Uiteindelijk zie ik een paar artikelen en tijdens het lezen probeer ik mij er een beeld bij te vormen. Tijdens het visualiseren zie ik Schimpie een paar keer voorbij komen. Weer vraag ik me af: kan ik deze tolkopdracht wel aannemen? Ik duik nog even in de specifieke woorden en zoek de gebaren voor schimmelsporen, kalknagels, huidschilfers en zuurtegraad op. Ik doe de gebarenfilmpjes na en dat werkt! Schimpie is uit mijn gedachten en het achtbaangevoel is weg. Ja, ik kan als tolk deze opdracht aannemen.

Gebarenstijl

Melissa stuur ik een berichtje dat ik voor haar kan komen tolken en een paar dagen later ontmoet ik haar in de wachtkamer van de huisarts. Tijdens het wachten vertelt ze honderduit over haar kinderen. Heel fijn, want zo kan ik weer even wennen aan haar manier van gebaren. Dat maakt het tolken tijdens het gesprek met de huisarts een stuk makkelijker. Een soort warming-up, zeg maar. Af en toe stel ik haar ook vragen, zodat zij ook weer aan mijn gebarenstijl kan wennen. Niet veel later roept de huisarts haar achternaam en lopen we de behandelkamer in.

De huisarts kent Melissa en wist al dat er een tolk mee zou komen. Hij heeft al een stoel naast zijn eigen stoel gezet waarin ik plaats neem. Voor de communicatie is het namelijk prettig dat de dove patiënt zowel de huisarts als de tolk in één oogopslag kan zien. De huisarts vraagt naar Melissa’s klachten. Hij maakt aantekeningen op zijn computer terwijl Melissa vertelt over haar kalknagels. Het gesprek verloopt heel vloeiend, maar de huisarts wil uiteraard ook de nagels van dichtbij bekijken.

Tranen van het lachen

We lopen naar de onderzoeksruimte en vervolgens wordt het even stil. Melissa trekt haar schoenen en sokken uit en ineens voel ik het achtbaangevoel weer. Ook Schimpie komt om de hoek kijken en zit zelfs naast mij! Gelukkig stelt Melissa een vraag aan de huisarts, waardoor ik me weer kan concentreren op het tolken. Schimpie verdwijnt als sneeuw voor de zon uit mijn gedachten. Tijdens het tolken is oogcontact met de dove klant erg belangrijk. Gelukkig komen de tenen daardoor niet in mijn blikveld. Na een kort onderzoek vertelt de huisarts zijn bevindingen.

‘Dit zijn geen kalknagels. U heeft blauwe plekken onder uw nagels.’ Melissa kijkt eerst heel verbaasd en schiet vervolgens enorm in de lach. ‘Heeft u er iets op laten vallen?’ vraagt de arts. Melissa zegt van niet. ‘Het kan ook komen door te strakke schoenen’. Hij kijkt naar Melissa’s chique pumps die naast elkaar op de grond staan. Over de wangen van Melissa lopen nog meer tranen van het lachen. ‘Die zet ik voorlopig in de kast.’ Nu moeten we alle drie lachen. In die emotie vergeet ik even mijn aversie en kijk ik toch even naar haar nagels. Dat had ik beter niet kunnen doen, maar gelukkig heeft het geen invloed op mijn manier van tolken. Een volgende keer kan ik een opdracht over nagels zonder enige twijfel aannemen.

Lotteke (41) werkt parttime als tolk Nederlandse Gebarentaal. Het leukste aan haar werk vindt ze de afwisseling van uiteenlopende tolkopdrachten met dove personen van alle leeftijden. Daarnaast is ze moeder van twee kinderen en gaat ze graag met hen naar het bos om te wandelen of met de mountainbike een tocht te maken. Wegens privacyredenen zijn de namen in alle columns van Lotteke (die in het echt ook anders heet) gefingeerd.