Op zaterdag 18 maart, enkele dagen na de première, beleefde De Dappere Soldaat nog een première. Het was namelijk de eerste van drie keer dat de operette (een toneelvoorstelling met veel humor en zang) compleet toegankelijk is voor doof en slechthorend publiek. Naast toneel, zang en dans waren er een gebarentolk en een scherm met ondertiteling op het podium te zien. Eerder schreven we al een artikel over hoe Toneelschuur Producties dit ging doen. Na afloop spraken we met bezoekers Marijke, Laurens, Janneke en Bianca over hun ervaringen.

Combinatie van tolk en tekst

‘Omdat ik doof ben, keek ik vooral naar de tolk Nederlandse Gebarentaal, en ook naar de ondertiteling,’ vertelt Marijke (63). ‘De drie acteurs speelden wel tien verschillende rollen en de tolk Nederlandse Gebarentaal moest daardoor vaak van rol wisselen. Mijn ogen werden daar een beetje moe van merkte ik, dus dan las ik de ondertiteling. Prettig dat ik kon kiezen.’ Ook Bianca (41), die slechthorend is, was blij met de combinatie van tolk en tekst. ‘Zonder die twee had ik het niet kunnen volgen.’ Dat de tolk niet in een hoekje stond maar soms meespeelde in het stuk, noemt ze ‘een geweldig voorbeeld van inclusie’.

Extra bijzonder uitje

Marijkes vriend Laurens (53) is slechthorend. Vooral toen er gezongen werd, was hij blij dat hij de tekst kon meelezen. Samen naar het theater gaan doen de twee vrijwel nooit, omdat het niet toegankelijk voor hen is. Ook Janneke (36) is al jaren niet meer in het theater te vinden. ‘Vroeger ging ik heel vaak, samen met mijn ouders, maar nadat ik slechthorend werd niet meer. De kans dat ik het niet goed volg is zo groot, dat ik mezelf liever de teleurstelling bespaar.’ Dat Janneke er vanavond met haar ouders was, was dus extra bijzonder.

Voor de voorstelling begon, was er een ‘meet & see’ voor het dove en slechthorende publiek. Daarin vertelde regisseur Steef de Jong hoe het stuk in elkaar zat, werden de acteurs voorgesteld en liet de tolk de gebarennamen van de vele verschillende personages zien. ‘Een waardevolle toevoeging! Ik denk dat ik zonder die uitleg pas halverwege had begrepen wat er precies gebeurde’, vertelt Laurens.

De kloof verkleinen

‘Door dit soort voorstellingen wordt de kloof tussen horende en minder goed horende mensen steeds kleiner, ‘vindt Laurens. Marijke vertelt dat haar horende nicht er die avond toevallig ook was. ‘Eindelijk een gedeelde ervaring! Normaal kan ik over die dingen niet meepraten en voel ik me wel eens buitengesloten.’ Ook Janneke en Bianca hopen dat er veel vaker tolken en ondertiteling in het theater worden ingezet. ‘Laatst vroeg iemand me mee naar het theater,’ vertelt Janneke, ‘en dat heb ik afgewezen. Terwijl het me zo leuk leek om samen te gaan.’ Wat als alle voorstellingen toegankelijk zouden zijn, vragen we Bianca: ‘Dan zou ik elke week in het theater zitten!’

Nieuwsgierig? De voorstelling mét tolk gebarentaal en ondertiteling is nog te zien op 30 maart in De Vest in Alkmaar (win 2 kaarten) en op 21 april in Theater aan het Spui in Den Haag.