In Nederland zijn er naar schatting 1500 dove ouderen. Onderzoekers van de Universiteit van Amsterdam (UvA) willen graag weten wat voor deze groep een goede kwaliteit van leven betekent. Waar en hoe zij zich het beste thuis voelen, het liefst wonen, zorg ontvangen.

Er is nog maar weinig onderzoek gedaan naar hoe oudere dove mensen het liefst hun leven leiden en wat voor hen bijdraagt aan een gelukkig en waardevol bestaan. Voor alle ouderen is gezondheid, veiligheid en goede zorg belangrijk. Dit geldt ook voor ouderen die doof zijn. Daarnaast hebben zij misschien ook specifieke andere behoeften. Dove mensen vormen een culturele minderheid in Nederland met een eigen taal en cultuur en hierdoor voelen zij zich met elkaar verbonden. Tegelijkertijd nemen ze deel aan de horende maatschappij, vaak met de nodige hindernissen. De redactie van Doof.nl heeft een van de onderzoekers van de UvA, Katya Buts, informatie gevraagd over het onderzoek.

Wat houdt het onderzoek in?
In het project van de UvA wordt onderzocht hoe de specifieke behoeften en omstandigheden een rol spelen als het gaat om de vraag hoe oudere doven het liefst hun leven leiden en wat voor hen bijdraagt aan een gelukkig en waardevol bestaan. De Gelderhorst in Ede is het landelijk woon- en zorgcentrum is er speciaal voor dove ouderen. Er wonen alleen dove ouderen, een groot deel van het personeel is zelf doof, gebarentaal is de huistaal en het centrum heeft allerlei speciale voorzieningen. De onderzoekers van de UvA willen graag weten waarom sommige dove ouderen besluiten om wel, en andere om juist niet naar de Gelderhorst te verhuizen.

Wat is het doel van het onderzoek?
Er wordt gekeken naar de verwachtingen die dove ouderen van hun toekomst hebben, bijvoorbeeld ten aanzien van de zorg en zorgvoorzieningen. Hiervoor richten de onderzoekers zich tot oudere doven die op de wachtlijst staan voor Gelderhorst en vanuit heel Nederland komen EN op oudere doven die bewust kiezen om niet naar de Geldehrorst verhuizen, bijvoorbeeld omdat zij liever in hun vertrouwde woonomgeving blijven wonen. Daarnaast is het een belangrijke missie van het project om door wetenschappelijk onderzoek meer inzicht te geven in hoe dove mensen leven en wat zij daarvan vinden. Veel beweringen over dove mensen worden gedaan zonder dat daar onderzoek naar gedaan is. Doof zijn verdient meer aandacht buiten, maar zeker ook binnen de wetenschappelijke wereld.

Hoe komen de onderzoekers aan informatie?
De onderzoekers gaan in gesprek met dove ouderen door het hele land, thuis, in een dagbestedingscentrum of in een wooncentrum. Bij de meeste gesprekken in de voertaal Nederlandse Gebarentaal of Nederlands ondersteund met gebaren. Ook spreken zij met zorgverleners, activiteitenbegeleiders en managers van zorgcentra. Door met verschillende betrokkenen in gesprek te gaan worden de verwachtingen die oudere doven hebben over hun ideale ‘oude dag’ in kaart gebracht.

Wat is de status op dit moment?
Het onderzoek is na een aantal jaar werk in een afrondende fase. Momenteel worden de laatste gesprekken gevoerd en wordt er een start gemaakt met de analyse van het materiaal dat de onderzoekers verzameld hebben. In het voorjaar van 2017 wordt het project afgerond en zullen er een aantal academische publicaties verschijnen. Daarnaast willen de onderzoekers op een voor de dovengemeenschap en andere betrokkenen toegankelijke manier terugkoppeling geven van de gevonden onderzoeksresultaten. Hierover zal binnenkort meer informatie bekend worden gemaakt.

Meer informatie
Voor meer informatie kunt u kijken op de website van het onderzoek. Informatie over het onderzoek is ook beschikbaar in gebarentaal, zie het onderstaande filmpje (afkomstig van de website van het onderzoek), waarin één van de onderzoekers (Nienke Sijm) het onderzoek in Nederlandse Gebarentaal toelicht.