Een piep in je oren is niet normaal. Toch denken veel jongeren dat dit erbij hoort na een avondje stappen of een concert. Nu het festivalseizoen is begonnen, is het geen gek idee oordoppen aan te schaffen.

Met oordoppen in naar de discotheek of een popfestival is niet stoer. Toch zijn sinds een klein jaar op alle muziekoptredens van Mojo Concerts oordoppen te koop. Met hippe reclameslogans probeert de concertorganisator ze aan de man te brengen: ,,Mythe: de meisjes vooraan zijn groupies. Feit: te dicht bij de luidsprekers staan, kan je oren beschadigen.“ Of het helpt is de vraag.

Nu het buiten-festivalseizoen weer is aangebroken, lopen duizenden jongeren, maar ook volwassenen, kans op gehoorbeschadiging als ze (te vaak) te veel lawaai horen. Veel muziekliefhebbers weten niet dat te hard geluid blijvende schade kan veroorzaken of ze wíllen het niet weten.

Slecht horen is volgens de Hoorstichting een van de meest voorkomende gezondheidsproblemen. In Nederland horen 1,5 miljoen mensen slecht, waaronder ook kinderen en jongeren.

De Hoorstichting denkt dat er steeds meer mensen met problemen bij komen. Dat komt door de vergrijzing en door de toename van lawaai op de werkplek en in de vrije tijd. Jaarlijks komen er in elk geval 20.000 á 25.000 jongeren met een gehoorbeschadiging bij.

,,Dat is zorgelijk,’’ zegt Jan de Laat. Hij is audioloog (een deskundige op het gebied van horen) bij het Leids Universitair Medisch Centrum. ,,Want schade aan het gehoor is onherstelbaar. Maar veel jongeren blijven wel gewoon naar harde muziek luisteren.’’

Gehoorschade treedt heel langzaam op, je neemt het voor jezelf nauwelijks waar en dat is fnuikend, legt De Laat uit. ,,Na een avond in de discotheek hoor je misschien een pieptoon, een jaar later kun je al flinke schade hebben. Dan heb je bijvoorbeeld constant een fluittoon in je oor of hoor je altijd suizen.’’

Mensen die een lange nacht uit zijn geweest, denken vaak dat oorsuizen of een piep in de oren weer verdwijnen, weet De Laat uit onderzoeken. ,,Maar dat is letterlijk het eerste verschijnsel van schade. Als je dat een jaar lang wekelijks volhoudt, heb je zelf niet eens in de gaten dat je gehoor slechter wordt.’’

Tegenwoordig weten jongeren wel dat te harde muziek slecht is, zegt De Laat. Tien jaar geleden waren zij zich daar nog niet zo van bewust. Helaas doen zij nog weinig met die kennis, zegt De Laat die als bestuurslid van de Hoorstichting ook voorlichting geeft op basis- en middelbare scholen.

,,Wat ik vertel, maakt nog wel indruk op kinderen, maar tieners doen er laconiek over. Daarom is het ook zo moeilijk iets aan hun gedrag te veranderen.’’

Schade aan het oor begint op steeds jongere leeftijd. Dat komt door de mp3-speler, zegt De Laat. ,,Kinderen lopen al op 8-jarige leeftijd met een mp3-speler rond. Het zijn lichte apparaatjes, die je makkelijk overal mee naar toe neemt. Heel anders dan die zware walkmans of discmans, waar ook nog eens het geluid op vervormde als je de muziek te hard zette.’’

Onderzoekers van het Erasmus MC willen daarom dat fabrikanten van mp3-spelers het geluid begrenzen.

Beter Horen, de winkelketen die hoortoestellen verkoopt, ziet steeds vaker jonge mensen in de winkel. ,,Gehoorbeschadiging door lawaai is onherstelbaar en als daar op latere leeftijd de normale ouderdomsschade bijkomt, telt dat dubbel,’’ zegt Arno Hugen van Beter Horen. ,,Bovendien kunnen mensen helemaal gek worden van de continue tonen in hun oren.’’

Hugen wil zelfs dat de overheid ingrijpt om het volume in discotheken, cafés en op festivals te beperken. ,,Het is vreemd dat geluidsnormen om de overlast buiten een discotheek te beperken heel duidelijk zijn, maar dat binnen elke normering ontbreekt,’’ zegt Hugen.

Muziek op 110 á 120 decibel is volgens hem heel gewoon. Hij vindt een maximum van 80 á 85 decibel in disco of café voldoende. Volgens Hugen gaat het de zorgverzekeraars miljoenen kosten aan de verstrekking van hoortoestellen als nu niet wordt ingegrepen. ,,Hoortoestellen worden nu nog vergoed door de verzekeraar,’’ aldus Hugen. ,,Als jongeren in de toekomst vaker een hoortoestel nodig hebben, gaan de kosten uit de klauwen lopen.’’

Ook De Laat probeert de horeca en organisatoren van muziekfestivals te bewegen het volume te beperken. ,,Wij willen graag dat het geluid op een festival maximaal 105 decibel is. In een café zou het niet boven de 85 decibel uit mogen komen om nog normaal met elkaar te kunnen praten.’

Maar het publiek zit volgens de Vereniging van Evenementenmakers en de Vereniging Nederlandse Poppodia en Festivals niet altijd te wachten op zacht geluid. Zij wijzen erop dat mensen in het gewone leven meer last ondervinden van lawaai dan door een of twee keer per jaar een concert te bezoeken en willen daarom niet op voorhand de volumes aanpassen. Maar oordoppen verkopen tijdens concerten is geen probleem. Zo zijn dit weekeinde bij Pinkpop volop herriestoppers verkrijgbaar.

Op internet is het mogelijk gehoortesten te doen speciaal voor jongeren en voor kinderen (www.oorcheck.nl, www.kinderhoortest.nl). Het is zelfs mogelijk om te testen of de mp3-speler op een oorvriendelijke manier is afgesteld (www.mp3check.nl).

Meer informatie is te vinden op www.hoorstichting.nl.