Wanneer een dierbare overlijdt, breekt er een verdrietige tijd aan waarin veel geregeld moet worden. Voor dove en slechthorende nabestaanden kan deze periode extra lastig zijn, doordat veel organisaties communiceren in gesproken taal. Natasja de Groot is uitvaartbegeleider en beheerst de gebarentaal. Daardoor kan ze tijdens een uitvaart die taalbarrière wegnemen en ruimte maken voor echte betrokkenheid. In het magazine Gezond Gehoor vertelt ze over haar bijzondere werk.

Als uitvaartbegeleider regelt Natasja samen met de nabestaanden alles rondom de uitvaart. Meestal wordt ze al kort na een overlijden gevraagd om te komen. Soms gebeurt dit telefonisch, maar als de nabestaanden doof of slechthorend zijn kan het ook in gebarentaal via videobellen of Facetime. Naast haar werk als uitvaartleider is Natasja namelijk ook tolk gebarentaal. Doven en slechthorenden kunnen hierdoor in hun moedertaal met Natasja communiceren. ‘Wanneer iemand is overleden, kun je niet een mail sturen en wachten tot iemand het leest. Op zo’n intiem en belangrijk moment wil je echt rechtstreeks en direct contact hebben. Want emoties kun je eigenlijk alleen goed uiten in je moedertaal.’

Koekjes

Er komt veel op de nabestaanden af en daarin kan Natasja een steun zijn. ‘De familie moet in korte tijd allerlei dingen bedenken en keuzes maken. Ik sta voor alle suggesties open en probeer actief mee te denken over wat bij het gezin en de overledene past. Zoals bij de kleinkinderen die vertelden dat ze bij oma altijd blauw verpakte koekjes van de Aldi bij de koffie kregen. Dan weet ik wat me te doen staat.’

Persoonlijk

Het is Natasja’s doel om het hele proces rondom een uitvaart zoveel mogelijk toegankelijk te maken voor alle nabestaanden. ‘Ik vind het belangrijk dat iedereen betrokken wordt en zijn of haar bijdrage kan leveren. Dat gaat makkelijker als je zeker weet dat je elkaar begrijpt.’ Natasja vertelt over een dochter die hielp om haar overleden moeder klaar te maken voor haar uitvaart. ‘Op het laatste moment dacht ze ineens aan een ketting die mooi bij de uitgekozen jurk paste. Als ze dit op zo’n emotioneel moment niet in haar eigen taal had kunnen uitleggen, dan had ze die ketting misschien wel achterwege gelaten. Terwijl ze nu een hele mooie en persoonlijke bijdrage leverde.’

Team

Omdat Natasja niet de enige is die het proces van de uitvaart begeleidt, is ze bezig om een heel team te vormen waarbinnen iedereen gebarentaalvaardig is. ‘Ik gun het gewoon iedereen dat er altijd communicatie mogelijk is in de eigen taal. Misschien is het te hoog gegrepen, maar ik denk dat het kan!’ Zolang Natasja zelf de begeleiding doet, is de inzet van een tolk gebarentaal niet nodig. Maar tijdens de uitvaart zelf, of als zij er niet is, zou er altijd een tolk aanwezig moeten zijn, vindt Natasja. ‘Ik raad iedereen die dat nodig heeft aan om eerder een tolk in te zetten. Elk woord zou voor iedereen toegankelijk moeten zijn.’

Emoties

Hoe mooi en persoonlijk een uitvaart ook is, het gaat altijd samen met verdriet. Hoe is het voor Natasja om dat elke keer mee te maken? ‘De overleden mensen heb ik niet gekend. Hen zien, dat is niet iets wat mij raakt.’ Natasja neemt even de tijd om de juiste te woorden te vinden. ‘Maar wat wel echt bij mij binnenkomt,’ gaat ze geëmotioneerd verder, ‘is dat de band tussen mensen doorgesneden wordt en dat ze zo verdrietig zijn. Daar kan ik heel ontroerd van raken en soms laat ik die traan dan maar gaan. Bij het horen van die verhalen gaat voor mij iemand juist leven.’

Een laatste gebaar
Natasja de Groot biedt uitvaartzorg en beheerst de gebarentaal. Daardoor is ze alert op de communicatiebehoeftes van dove en slechthorende nabestaanden. Meer weten over wat Natasja kan betekenen? Kijk dan op haar website www.eenlaatstegebaar.nl. Voor rechtstreeks contact is ze per mail te bereiken op info@eenlaatstegebaar.nl of telefonisch, via Whatsapp of sms op 06-42634787.

Gezond Gehoor
Dit is een samenvatting van het interview dat Natasja gaf voor het magazine Gezond Gehoor. In dit magazine vind je uiteenlopende verhalen over oren, horen, geluid en gezondheid. Wil je meer van dit soort bijzondere verhalen lezen? Sluit dan nu een abonnement af en ontvang het mei-nummer gratis.

Foto’s: Thies Bening