Wereldwijd hebben meer dan 120.000 doven en slechthorenden een cochleair implantaat (CI). Hoewel beide oren slecht functioneren, wordt het CI slechts in één oor geplaatst. Dankzij het CI kan de dove vaak (weer) horen; luisteren naar anderen, naar het tikken van de klok en telefoneren. Maar zou dit niet veel beter gaan met een CI in beide oren? Een hoortoestel draag je per slot van rekening ook niet aan één oor wanneer je beter hoort met twee.

Zelfs mensen die geweldig goed kunnen horen met een CI, horen het best in een stille omgeving. Het wordt moeilijk om mensen te verstaan wanneer iedereen door elkaar praat of wanneer er achtergrondlawaai aanwezig is. Horen in een rumoerige omgeving kost vaak ontzettend veel energie. Daarnaast blijft het moeilijk te bepalen wie er nu eigenlijk praat.

Het is niet zo gek dat goed horende familie of vrienden minder moeite hebben met horen in deze situaties. Zij gebruiken twee oren die nauw samenwerken. Daarbij hebben zij in beide oren duizenden haarcellen die geluid kunnen doorgeven aan de gehoorzenuw. Een CI daarentegen, heeft slechts 16-22 elektroden die in het slakkenhuis deze taak overnemen.

Uit onderzoek blijkt dat mensen met twee CI’s dezelfde voordelen beschrijven als mensen met twee goed werkende oren. Het lijkt er op dat zij beter in staat zijn geluiden te lokaliseren (waar komt het geluid vandaan?) en te onderscheiden van achtergrondruis. Mensen met twee CI’s vertellen dat het veel minder energie kost om te luisteren naar anderen, vooral in grote groepen. Ook vinden zij het makkelijker om geluiden op een afstand te horen en een enkeling vertelt zelfs dat luisteren naar muziek prettiger is met twee implantaten. Om deze redenen wordt tweezijdige cochleaire implantatie steeds vaker uitgevoerd in Scandinavië, Groot-Brittannië, Zwitserland, IJsland Duitsland, België, Spanje en de Verenigde Staten en Nederland.

In Nederland wordt een tweede CI (nog) niet standaard vergoed door de zorgverzekering. Dat komt omdat er geen goede studies bestaan die aantonen dat twee implantaten beter werken dan één. De onderzoeksgroep van Professor Wilko Grolman wil hier verandering in brengen.

Professor Grolman is hoofd van de afdeling keel-, neus-, en oorheelkunde in het UMC Utrecht. Hij heeft jarenlange ervaring met cochleaire implantatie en heeft een groot aantal kinderen voorzien van twee CI’s. Hij wil nu met een groep gespecialiseerde artsen, audiologen en logopedisten onderzoeken wat het effect is van tweezijdige cochleaire implantatie bij volwassenen.

Hoe verbetert het gehoor? Kunnen mensen beter horen uit welke richting een geluid komt? In welke mate verbetert het spraakverstaan in een rumoerige omgeving? En wordt tinnitus (oorsuizen) minder met twee CI’s? Dit zijn vragen die de onderzoeksgroep wil beantwoorden. Ook vinden de onderzoekers het belangrijk er achter te komen wat de patiënt er zelf van vindt: is tweezijdige cochleaire implantatie een aanrader voor iedereen met slechts één CI?

In de komende jaren wil de groep uit Utrecht, in samenwerking met een aantal andere ziekenhuizen, bijna 50 volwassen patiënten tweezijdige cochleaire implantatie aanbieden. De helft van de groep zal beide CI’s tegelijk krijgen. De andere helft zal eerst één CI krijgen en twee jaar later het tweede. De deelnemers zijn mensen die normaal gesproken in aanmerking zouden komen voor slechts één implantaat en hebben niet eerder een CI gehad. De deelnemers worden, net als alle andere patiënten met een CI, intensief begeleid door het CI-team. Daarnaast zal er een aantal extra hoortests worden gedaan en vragenlijsten over de ervaringen met en zonder CI worden afgenomen. Omdat tweezijdige implantatie al wordt uitgevoerd op kleine schaal (met name bij kinderen), is het geen experimenteel onderzoek. De artsen hebben veel ervaring met de operatie.

Het doel van het onderzoek is aan te tonen dat het gehoor en de levenskwaliteit in positieve zin verbeteren met het plaatsen van een tweede CI, om zo de kans te vergroten dat tweezijdige cochleaire implantatie uiteindelijk voor iedereen mogelijk wordt.

Mocht u vragen hebben over dit onderzoek, extra informatie willen, of ons meer willen vertellen over uw eigen ervaringen met een CI, dan kunt u contact opnemen met de arts-onderzoekers van deze studie, Drs. Bas Rinia en Drs. Yvette Smulders via bilateraal@umcutrecht.nl.