Duidelijk articuleren is een belangrijk onderdeel in de communicatie met doven en slechthorenden. Een overhangende snor, een donkere ruimte óf een dicht mondkapje is dus niet handig. Erasmus MC bedacht iets op het laatste probleem: doorzichtige mondkapjes.

Voor dove en slechthorende mensen is het mondbeeld, ook wel spraakafzien of liplezen genoemd, een belangrijk onderdeel van de communicatie. Net als mimiek en lichaamshouding. Wanneer een van de componenten wegvalt, zoals het mondbeeld, kan dit leiden tot miscommunicatie. Maar ook onzekerheid bij de dove of slechthorende patiënt over het wel of niet goed begrijpen van de medische informatie van de arts of apotheker. Soms met als gevolg dat iemand zorg gaat mijden.

Doorzichtige mondkapjes tijdens corona

Het idee van transparante mondkapjes is niet nieuw. Tijdens de coronapandemie was het dragen van mondkapjes verplicht. Chirurgen en artsen dragen standaard een mondkapje tijdens het opereren en bij kwetsbare patiënten. De normale mondkapjes maken het voor dove en slechthorende mensen heel lastig om de spraak af te zien bij horende mensen. Zo ontstond toen het idee van mondkapjes met transparant venster, zodat de mond van het personeel goed te zien was voor mensen met gehoorverlies.

Annuleren afspraak uit angst voor miscommunicatie

Audiologen Nienke Homans en Jantien Vroegop van Erasmus MC vroegen zich af of deze transparante mondkapjes nog gebruikt worden. Daarnaast onderzochten ze wat de impact van het dragen van reguliere mondkapjes is op met mensen met gehoorverlies. Zij zagen niet alleen tijdens de coronaperiode maar ook erna, dat veel dove en slechthorende mensen hun afspraak annuleerden. Het vermoeden bestaat dat de moeizame communicatie door het reguliere, dus dichte mondkapje de reden is. Nienke en Jantien herintroduceerden onlangs op World Hearing Day transparante mondkapjes en pleiten voor standaard gebruik binnen de zorg.

Mimiek beter zichtbaar

Niet alleen voor mensen met gehoorverlies is het doorzichtige mondkapje een uitkomst. Ook voor horende kinderen en volwassenen heeft dit mondkapje voordelen. Uit het onderzoek blijkt namelijk dat ook het contact tussen de arts en een horende patiënt soepeler verloopt, omdat de gezichtsuitdrukkingen beter zichtbaar zijn. Vooral bij angstige patiënten kan het helpen om te kalmeren bij het zien van een glimlach. In een bericht van Erasmus MC op LinkedIn zeggen de audiologen: ‘Door het dragen van dit masker met venster is het geluid niet beter, maar patiënten kunnen de lippen en emoties lezen van de zorgverlener. Dat verhoogt de spraakperceptie aanzienlijk. Doordat het contact beter is en patiënten de gezichtsuitdrukking kunnen zien, zijn ze ook minder angstig’, aldus de audiologen.’

Wennen

Voor sommige zorgverleners is het dragen van een transparant mondkapje even wennen. Vooral omdat het er ‘gek’ uitziet, volgens hen. Maar Nienke en Jantien zien ook veel positieve reacties en bereidwillendheid zodra het besef van de noodzaak groeit. En wanneer de zorgverleners zien hoe blij mensen zijn wanneer het transparante mondkapje wordt gedragen. Bij Erasmus MC kunnen doven en slechthorenden vragen om het gebruik van een transparant mondkapje. Ze liggen altijd in de buurt. Nienke en Jantien hopen dat het doorzichtige mondkapje in de nabije toekomst standaard gebruikt gaat worden en mensen met gehoorverlies er niet om hoeven te vragen. Ze hopen ook dat andere ziekenhuizen en zorginstellingen dit initiatief snel zullen oppakken.

Onderzoek

Wil je het onderzoek van audiologen Nienke Homans en Jantien Vroegop lezen? Klik dan hier om het te lezen.