Tolken zijn onlosmakelijk verbonden aan de dovengemeenschap. Ze zijn partners waarmee je samen iets kunt bereiken. Helaas blameert Dovenschap zich door te verklaren dat zij niet wenst samen te werken met de beroepsvereniging tolken gebarentaal (NBTG) en ontkent dat zij gemeenschappelijke belangen hebben.

Door Pascal Ursinus

Wat eraan vooraf ging: Per 1 januari 2009 hebben er een aantal belangrijke wijzigingen plaatsgevonden in de tolkvoorziening voor dove mensen. Zo komen bijvoorbeeld geannuleerde opdrachten niet meer in aanmerking voor vergoeding door de overheid. In sommige gevallen moet de dove klant nu zelf voor de kosten opdraaien, terwijl in andere gevallen de tolk Gebarentaal gewoon geen enkele vergoeding krijgt. De maatregel pakt zowel voor de tolk als voor de dove cliënt nadelig uit.
 
De meeste tolken staan open en verdiepen zich in de gebarentaal en cultuur van dove mensen en ontwikkelen echte relaties met de dovengemeenschap. Het is dan ook niet verwonderlijk dat de meeste doven de tolken als bondgenoot zien. Tolken vormen een groep mensen waarmee je samenwerkt omdat je een gemeenschappelijk belang hebt: het in stand houden van de gebarentaal en de daarmee verbonden dovencultuur, en een gelijkwaardige bijdrage/deelname van doven aan de samenleving.
 
Je zou verwachten dat doven en tolken als bondgenoten hun handen ineen slaan en de genomen maatregel proberen terug te draaien. Blijkbaar geldt dit niet voor Dovenschap. Zij verklaarde onlangs in een memo aan haar leden het volgende:
 
“De vereniging van tolken (naam = NBTG) is boos op de UWV en Menzis dat de regeling wordt aangepast. De tolken zijn bang dat ze minder geld verdienen. Ze zijn gewend aan de hoge tarieven en reiskostenvergoedingen. Daarom krijgen veel klanten een brief of mail van de tolken. Ze hopen dat dove mensen boos worden en protesteren.
 
De NBTG is boos op Dovenschap omdat we niet samenwerken met de NBTG. De NBTG zegt dat we dezelfde belangen hebben. Dat is niet waar.” (link: volledige tekst)
 
Dat je niet wenst samen te werken met je bondgenoten is niet verstandig. Dat je ontkent dezelfde belangen te hebben is nog minder verstandig. Maar dat je vervolgens verklaart dat de tolken een lucratief beroep hebben en dat zij hoge tarieven ontvangen voor hun werk is naar mijn idee niet terecht. Hiermee draagt Dovenschap bij aan een situatie van wantrouwen en loop je bovendien het risico dat doven de tolken gaan zien als personen die profiteren van andermans handicap.

En de doven? Die zijn de dupe. Het schijnt dat bijvoorbeeld een groot aantal van de opdrachten (70 procent!) in het onderwijs moeilijk/niet gehonoreerd worden. Binnen het onderwijs vallen traditiegetrouw veel opdrachten uit door lesuitval, ziekte en roosterwisselingen. De tolken zijn nu met de nieuwe regeling bang dat ze zelf voor de kosten moeten opdraaien.