ALPHEN – In de grote huiskamer aan de Steekterweg voeren de bewoners geluidloze gesprekken. Bewoner Enrico Stappenbeld gebaart, doven- en gebarentolk Suzanne Heuft uit Woerden vertaalt voor deze gelegenheid.

Enrico (17): ,,Vroeger was ik vaak en snel boos, als een pan die overkookt. Maar dat is nu niet meer.’’ De Elementen heet het nieuwe onderkomen aan de Steekterweg. Hier wonen zeven jongeren die niet alleen doof zijn, maar daardoor ook ernstige gedragsproblemen vertonen. Hun ouders kunnen de opvoeding niet meer aan.

Deze jongeren wonen niet alleen in De Elementen, onderdeel van de Koninklijke Effatha Guyot Groep, zo nodig krijgen ze gedurende twee jaar intern ook les van docenten Ruud en Jennifer. Of buiten de deur, zoals de van oorsprong Thaise Phanida Reamkijkarn (17) die een kappersopleiding volgt aan het ROC in Gouda. Haar achternaam is zo moeilijk dat zelfs de tolk moeite heeft met de spelling.

Uiteindelijk is het de bedoeling dat Enrico en zijn huisgenoten weer terugkeren naar hun ouders of, als dat niet mogelijk is, zelfstandig gaan wonen.

Dat De Elementen niet een normaal huis is, blijkt van begin af aan. ,,Langskomen op donderdag? Onmogelijk. De bewoners moeten zich voorbereiden. Maandag op z’n vroegst,’’ zegt unithoofd Anne-Marie van der Pool. Wie bij de Elementen aanbelt, hoort geen duidelijk geluid, in plaats daarvan knippert er licht aan.

De privacy bij deze jongeren ligt gevoelig. Op de vraag waarom zij uit huis zijn geplaatst, volgen omzichtige bewoordingen van Van der Pool en begeleidster Nicoline van Dijk: de jongeren konden ‘niet mee’ in het gezin. Phanida wil ook graag op de foto, maar daar steekt de begeleiding een stokje voor. Haar voogd heeft namelijk geen toestemming gegeven. De jongeren zelf doen veel minder ingewikkeld over de situatie waaruit zij komen. Enrico’s ouders en broers zijn ook doof. Phanida heeft het gevoel alleen te zijn in Nederland. Haar ouders wonen in Thailand. Alleen Kiran Razaq uit Pakistan lacht verlegen.

Om terug te keren in de wereld van de mensen die horen, doen de bewoners van De Elementen alledaagse dingen. Ze werken, lopen stage of gaan naar school. Op het erf kunnen ze basketballen, binnen spelen ze op hun Nintendo of doen ze een spelletje monopoly.

Juist bij zo’n gezamenlijk spel komen de problemen wel eens bovendrijven. Dan smijt iemand woedend het hele bord met hotels en huizen omver. Begeleidster Nicoline neemt in dat geval de persoon even apart waarna de dobbelstenen van de grond worden geraapt en het spel opnieuw begint.

Het is moeilijk voor te stellen dat Enrico – gel in het donkere haar, gehoorapparaat nauwelijks zichtbaar – zichzelf soms niet onder controle heeft. Maar, zegt huisgenoot Kiran, hij is een stuk rustiger geworden. Inmiddels woont Enrico bijna twee jaar aan de Steekterweg. Zijn verblijf zit er bijna op.

Hij en Kiran geven een korte rondleiding. Ze gaan langs de keuken waar elke dag een van de bewoners een eenpersoonsmaaltijd kookt voor zichzelf, als voorbereiding op het zelfstandig wonen. Vandaag maakt Enrico spaghetti. In een juspan heeft hij de saus gemaakt van gehakt en prei. Er moet gezond worden gekookt met altijd iets van groente erbij.

Er zijn ook andere taken. Zo zorgt Phanida vandaag voor de koffie en thee. Kiran heeft eerder voor het ontbijt gezorgd en dekt straks de tafel voor het avondeten voor de rest van de groep: hutspot, gemaakt door Nicoline.

Elders in het gebouw doet Kiran (19) het licht aan in een lokaal en gebaart: hier krijg ik les. Docent Ruud doceert vooral de technische vakken, zijn collega Jennifer taal, aardrijkskunde en geschiedenis. Alle trainers en begeleiders hebben een basiscursus gebarentaal gevolgd. Ze kunnen dus praten met Kiran en de anderen.

Makkelijk is dat niet, want ook doven hebben hun dialecten. Begeleidster Nicoline: ,,In Amsterdam hebben ze andere gebaren dan in Groningen.’’

Bron: AD.nl