Als er wordt ontdekt dat hun kind slechthorend is, is er meteen paniek bij de ouders. Ze gaan naar de audioloog, geven haar hoorapparaten en het probleem is opgelost. Ze is weer normaal en kan gelukkig ook naar het regulier onderwijs. Pffew…

Oja, ze moet elk jaar wel haar gehoor laten testen, ze heeft ook soloapparatuur nodig, ze moet wel voorin de klas zitten, er moeten wel batterijen gehaald worden, (er moet ringleiding gelegd worden en ze heeft ook logopedie nodig.) Maar voor de rest gaat ze wel door als normaal horend persoon hoor!

Het meisje zelf begrijpt niet er niets van. “Waarom de kinderen haar pesten op school?” “Waarom praat iedereen zo zacht?” “He, verdorie stoort die soloapparatuur nou alweer!” “Wat zei de meester? “Waar gaat het over?” “Ja, we hebben ook muizen, wat…bedoelde je pluizen?” “Waarom moet ik eerst die stomme soloapparatuur naar de conciërge brengen en kan ik niet meteen mee met mijn vriendinnen?” “Wat zingt K3?…..“Van Afrika tot Anerija”? “Die stomme logopedist, ik wil er niet meer naartoe, ik ben al 13!” “Hoezo, er toeterde een auto achter mij, niets gehoord hoor.” “Ging de bel nou?”
 
Wat de ouders en waarschijnlijk ook de audiologen niet weten, is dat slechthorendheid niet wordt opgelost met hoorapparaten.
Slechthorend is niet alleen slechter horen of zoals de Dikke van Dale zegt: min of meer doof. Het is alles wat erbij komt kijken: Hoorapparaten, soloapparatuur, ringleiding, identiteit, communicatie-problemen, onbegrip, schaamte, acceptatie, taal- en spellingsproblemen, oorsuizen, frustratie, horen en verstaan.

Bij slechthorende kinderen wordt meer gelet of ze het wel horen, dan hoe ze zich voelen. Het is onzichtbaar voor de buitenwereld en alleen het kind kan het uiten. Slechthorende kinderen weten wel dat ze anders zijn en dat niet iedereen hoorapparaten heeft. Maar hoe voelt het om anders te zijn? Hoe voelt het als mensen wel of geen rekening met je houden? Door een paar kleine dingetjes kunnen slechthorende gemakkelijk communiceren. Maar als kind krijg je dat niet mee. Je moet het zelf maar uitzoeken. En als je klaagt bij de ouders over je hoorapparaten, krijg je veel onbegrip terug. Niemand die weet wat je doormaakt. Je voelt je zo alleen. Als je daarbij ook nog word gepest, of iemand overlijd of je ouders gaan scheiden, dan staat je hele wereld op z’n kop. Hoe moet je daar mee omgaan?

Ik accepteerde mezelf pas toen ik 13 jaar was. Ik was slechthorend! Maar ja….Toen kwam de pubertijd en werd ik gepest. Ik was mezelf weer helemaal kwijt. Je leert wel doen alsof het je allemaal niet uitmaakt, maar vanbinnen ga je kapot. Ik moest heel vaak huilen en bij niemand kon ik terecht. Toen deed ik de opleiding docent Gebarentaal en ik bloeide weer op. Ik leerde van alles over doven, dovencultuur en gebarentaal. Eindelijk kreeg ik meer begrip over wie ik was. Langzamerhand accepteerde ik mezelf, maar ik had nog een lange weg te gaan. Nu wordt ook beetje bij beetje duidelijker wat ik heb gemist toen, wat slechthorendheid is en hoe je ermee moet omgaan. Vooral het leren omgaan is moeilijk en dat vergt veel oefening.

In mijn vorige column zei ik, dat ik weinig “wat zegt u” zei tegen mensen. Als ik vroeger wist hoe ik met mijn slechthorendheid moest omgaan, had ik wel geleerd dat ik “wat zegt u” moet zeggen.
 
Wat ik hiermee wil zeggen, is dat slechthorende kinderen al vroeg begeleid moeten worden (het liefst door een slechthorende persoon, omdat die weet wat slechthorendheid is en hoe het voelt). Het is van belang dat die kinderen zichzelf leren accepteren om wie ze zijn en veel uitleg krijgen. Als dat niet gebeurt en de kinderen op veel onbegrip stuiten, is er meer kans op slechte cijfers, gedragsstoornissen, baldadig gedrag. Het is niet bewezen dat het de gevolgen zijn, maar als je zelf nadenkt….Is het ook wel logisch. Niets is erger, dan niet weten wie je bent.
 
Veel slechthorende kinderen zitten tegenwoordig op het regulier onderwijs, spreken Nederlands en gaan door als normaal. Maar het Nederlands alleen is niet genoeg voor hen. Vroeg of laat merken ze problemen in de communicatie. Als je jong bent, ben je er nog niet van bewust, maar hoe ouder je wordt, hoe meer het je frustreert. Ook in de disco’s, kun je niemand verstaan, als het rumoerig is heb je alleen maar last van het lawaai. Eigenlijk zou gebarentaal ook wel prettig zijn voor hen.

Velen zullen het ontkennen (zoals ik vroeger het ook heb gedaan) maar een extraatje is wel fijn. Het is wel bekend dat veel slechthorenden zich te goed voelen voor doven en ook trots zijn dat ze nog kunnen horen. Zij willen geen gebarentaal leren. Maar zij zullen nog wel achter komen dat gebarentaal een toegevoegde waarde heeft. Daarom is het belangrijk dat de kinderen het wel leren. Het hoeft niet perfect gebarentaal zijn, als ze ook uit de voeten kunnen met NMG. Als ze gebaren leren, kunnen ze ook communiceren met dove kinderen en ervaringen uitwisselen. Ze zullen merken dat ze in gebarentaal wel alles begrijpen en in het Nederlands niet. Hoe heerlijk is een taal waar je geen belemmeringen in hebt.

Ik maak nu een lespakket voor de identiteitsontwikkeling van slechthorende kinderen. Maar dat alleen is niet genoeg. Er moet meer aandacht en meer informatie komen (niet alleen voor de slechthorende kinderen maar ook voor de ouders en audiologen). Help mij om deze strijd te leveren. Ik kan dat niet alleen. Er zijn zoveel slechthorenden en zoveel verschillende ervaringen. Het zou fijn zijn als de kinderen van nu die ervaringen weten.

Laat slechthorende kinderen in contact komen met andere slechthorenden. Geef ze gebarentaal en help, steun en begeleid ze. Laat ze niet tussen wal en schip komen, maar geef ze zwemles zodat ze er zelf heerlijk tussen kunnen zwemmen. Geef ze een keuze!

Judith Vogels