Ze hebben allebei vaak de vernedering gevoeld dat horende mensen doven niet als volwaardig beschouwen. `Iemand die bij ons aan de deur kwam begon tegen mijn zoontje van 4 te praten toen hij merkte dat ik doof ben, alsof ik er niet stond,` zegt Corine Brandwijk. `Ik werd er gewoon kwaad van, heel frustrerend.`

Haar vriendin Barbara Vermaas noemt moeiteloos een ander voorbeeld: ,,Als ik met mijn moeder kleding ga kopen en ik vraag de verkoopster of ze een andere maat heeft, dan krijgt mijn moeder antwoord, niet ik.“ Horende mensen hebben moeite om met doven te communiceren en daarin moet verandering komen, vinden Corine en Barbara.
Daarom gaan ze in september beginnen met cursussen gebarentaal voor horende beginners. Ze hebben er een bedrijfje voor opgericht: Zichtbaar.

In het dagelijks leven geven ze allebei les op één van de scholen van de Auris Groep, een organisatie die is gespecialeerd in onderwijs aan en begeleiding van kinderen en volwassenen met gehoorproblemen. Als zij geen les geeft werkt Barbara op kantoor bij de Auris Groep.

De Goudse vrouwen kennen elkaar al vanaf hun kinderjaren. ,,De wereld van doven is heel klein, je kent al gauw iedereen. We zaten op dezelfde dovenschool en we hebben allebei de hbo-opleiding gebarentaal gedaan,“ zegt Corine.

Overigens zegt ze dit in gebarentaal. Dankzij het inschakelen van een gebarentaal-tolk verloopt het interview vlotjes; zonder tolk zou het moeizaam zijn gegaan. Je beseft beschaamd dat doven eigenlijk veel meer kunnen dan horenden; ze kunnen immers liplezen èn ze beheersen de gebarentaal. ,,Veel horenden zijn zich niet bewust wat doof zijn is, ze schrikken zelfs als ze tegenover een dove komen te staan en ze maken zich uit de voeten omdat ze niet weten hoe ze ermee om moeten gaan. Die drempel willen wij verlagen,“ zegt Corine.

De twee richten zich met hun lessen op iedereen die met dove mensen te maken krijgt. Artsen, ziekenhuispersoneel, politiemensen, bijvoorbeeld. ,,Maar je kunt ook denken aan werknemers van bedrijven die dove mensen in dienst hebben en aan scholen. Er zijn steeds meer doven die een school voor horenden bezoeken,“ zegt Corine. Eigenlijk komt iedereen wel eens met een dove in contact, dus kunnen we allemaal wel een paar lessen gebruiken.

Het gaat in de lessen niet alleen om het leren van gebarentaal, maar ook om de dagelijkse omgang met doven. ,,Veel mensen beseffen niet dat langzaam praten en oogcontact belangrijk zijn,“ zegt Corine. Soms weet winkelpersoneel niet hoe te reageren. ,,In de kaaswinkel werkte een nieuw meisje dat heel snel tegen me sprak,“ zegt Barbara. ,,Toen ik vroeg of ze rustig wilde praten schrok ze daar zo van dat ze niet wist hoe te reageren. Ze begon overdreven langzaam te praten.“

Oogconctact is voor de dove erg belangrijk om een indruk te krijgen van de stemming van degene tegenover hem. ,,Wie bijvoorbeeld boos is verheft zijn stem, en dat kunnen wij niet horen. Daarom letten wij scherp op de mimiek,“ zegt Barbara.

De horende cursisten mogen straks in de les hun stem niet gebruiken. ,,Mensen die gebarentaal gebruiken zijn soms slecht te verstaan. Daarom is het voor de horende beter om ook de stem niet te gebruiken. Zo zijn we allemaal gelijkwaardig,“ zegt Barbara. ,,Zo ontwikkelen de cursisten vanzelf visuele vaardigheden en raken ze gewend aan liplezen. Maar we bouwen het rustig op. De cursisten mogen wel het mondbeeld blijven gebruiken, en desnoods iets opschrijven.“

Wanneer meer mensen de gebarentaal machtig zijn én zich aan doven weten aan te passen dan verbetert de leefsituatie van mensen met een gehoorprobleem. Daarom legt Zichtbaar ook de nadruk op voorlichting. ,,Horenden passen zich niet zo snel aan, en daardoor raken doven gefrustreerd, bijvoorbeeld als ze de lessen op school niet kunnen volgen. Als er geen voorlichting wordt gegeven moet de dove steeds aan de bel trekken. Maar eigenlijk moeten beide groepen zich aanpassen,“ zegt Barbara. En datzelfde geldt in het bedrijfsleven, vult Corine aan. ,,Doordat horende collega`s geen rekening met hen houden raken sommige doven op het werk geïsoleerd. De sfeer wordt bepaald door het contact met de collega`s, en als dat er niet genoeg is krijg je vanzelf dat de dove het niet meer naar zijn zin heeft op zijn werk.“

De twaalf lessen omvattende basiscursus begint in september en wordt gegeven in Buurthuis De Kade in Gouda. Meer informatie: www.zichtbaar-ngt.nl. sms`en met de telefoon kan ook: 06-50929027.

Bron: AD.nl, editie Groene Hart