Op woensdag 26 april was het feest voor tolk Nederlandse Gebarentaal Petra Brugmans: ze kreeg een lintje! Ze is in het gemeentehuis in Mijdrecht benoemd tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Het was een totale verrassing voor Petra. Een dove klant voor wie ze vaak tolkt, had haar gevraagd om te tolken bij een afspraak in het gemeentehuis. Maar toen ze aankwam, was er geen klant. Wel een groep collega-tolken en haar dochter, met bloemen en koffie.

‘Ik wist er écht niets vanaf’, vertelt Petra, ‘en dat ik een lintje heb gekregen, begrijp ik nog steeds niet helemaal. Ik vind het zo gewoon wat ik doe. Blijkbaar vinden veel mensen dat niet! Gisteravond heb ik nog getolkt voor iemand die nu in het publiek zat. Na afloop zeiden we “tot binnenkort”, maar ik had nooit gedacht dat we elkaar zo snel zouden zien, en al helemaal niet hier!’

Dik verdiend

Petra is de eerste tolk Nederlandse Gebarentaal die benoemd is tot Ridder in de Orde van Oranje-Nassau. Maar voor alleen heel goed tolken krijg je geen lintje. Wat deed en doet Petra dan nog meer? Dat vertelde burgemeester Maarten Divendal tijdens zijn toespraak. Als kind van dove ouders had Petra al snel door wat belangrijk was in communicatie met dove mensen. Ze is uiteindelijk tolk geworden, en dat doet ze al meer dan 30 jaar. Ook daarbuiten heeft ze ontzettend veel gedaan om de dovenwereld en de horende wereld dichter bij elkaar te brengen. Een korte opsomming van waar Petra veel voor heeft betekend: NOS-journaals, Tweede Kamerdebatten, de groep justitietolken, Dovenschap, Doof en Co, de Koninklijke Nederlandse Doven Sport Bond (KNDSB), Stichting Welzijn Doven Amsterdam (SWDA), de Trainingshub, en nog veel meer. Lees meer over Petra’s werk

Suzanne Heuft en Alice Zwaal, beiden ook tolk Nederlandse Gebarentaal, hebben het initiatief genomen om het lintje voor Petra aan te vragen. Suzanne vertelt: ‘Petra is altijd bereid een stap extra te zetten. Je kunt haar bellen voor elke opdracht. Zij heeft er zo vaak voor gezorgd dat doven zich konden laten horen. Iedereen waardeert haar: dove mensen, maar ook andere tolken. Zonder haar en andere pioniers was ons beroep van tolk er misschien wel nooit geweest, of in elk geval niet op deze manier.’ Alice vult aan: ‘Petra wilde nooit iets terug voor wat ze deed, ze was nooit uit op een beloning. Ze heeft echt geen idee hoeveel mensen haar waarderen. Als er iemand is die een lintje verdient, is zij het wel!’

Van lintje aanvragen tot smoesjes bedenken

Het aanvragen van het lintje is al begonnen in maart 2022. Samen met Petra’s dochter Maaike hebben Suzanne en Alice allerlei mensen benaderd, want voor een lintje zijn motivatiebrieven nodig. Waarom verdient Petra een lintje? Daar wilde iedereen direct aan meewerken. Er waren drie motivatiebrieven nodig, maar ze hadden er uiteindelijk zelfs acht! ‘De burgemeester zei dat hij niet vaak had meegemaakt dat er zo veel brieven waren’, zegt Petra verbaasd.

En dan een van de moeilijkste delen: hoe krijg je Petra in het gemeentehuis op 26 april, zonder dat ze iets doorheeft? Een dove man uit Mijdrecht, voor wie Petra veel tolkt, heeft een schoonmaakbedrijf. Hij had haar wijsgemaakt dat hij een gesprek had op het gemeentehuis, over een nieuwe schoonmaakklus. Dus vroeg hij Petra of ze bij dat gesprek zijn tolk wilde zijn. Het zou om half 10 beginnen, precies het tijdstip van de lintjesuitreiking. ‘Maar Petra zei dat ze niet kon, omdat ze om 11.00 uur een tolkopdracht in Amsterdam had. Help, dachten we! Toen is het zogenaamde gesprek met de gemeente verplaatst naar 9.00 uur,’ vertelt Suzanne. Maar toen mailde een medewerker van de gemeente Petra per ongeluk dat de afspraak om 9.30 uur was. ‘Dus Petra zei weer dat ze niet kon! Wij weer in de stress, maar uiteindelijk is het opgelost.’

Leuk detail is dat vandaag in Ridderkerk iemand anders ook een lintje kreeg, Bert Geysendorpher. Bert heeft veel gedaan voor volwassenen en kinderen met een (gehoor)beperking in armere landen. Voor zijn lintjesuitreiking was een doof persoon uitgenodigd, en van alle ruim 700 tolken vroeg die juist Petra om te komen tolken bij die uitreiking. ‘Moesten we ook nog voorkomen dat ze daarnaartoe ging!’ lacht Suzanne.

‘Oh! Lintjesdag!’

Rond 9.00 uur kwam Petra aan bij het gemeentehuis, onwetend wat er ging gebeuren. Daar zag ze alleen niet haar klant, maar Suzanne staan! Met een camera in haar hand… Petra vertelt verder: ‘Daarna zag ik twee dove mensen. Wat doen die hier? Toen kwam ook mijn dochter aanlopen, en die vroeg: “Wat voor dag is het vandaag?”. Ik zei: “Bijna Koningsdag, dus vandaag… Oh! Lintjesdag!” Toen viel het kwartje.’

Ook voor burgemeester Maarten Divendal was dit een nieuwe ervaring. Voor het dove publiek waren ook tolken geregeld die de hele ceremonie tolkten. ‘We hebben dit nog niet eerder zo gedaan,’ zegt Divendal. ‘Fijn dat zo de dove mensen in de zaal niet alleen Petra’s verhaal meekregen, maar ook de verhalen over de andere mensen. Een heel mooie ervaring!’ Over Petra zegt hij: ‘Ik vind het heel bijzonder om te zien dat iemand iets niet alleen als baan doet. Het is haar passie en missie om te zorgen voor een toegankelijke samenleving.’

Foto’s: Melanie Dalebout en Suzanne Heuft