Per 1 juli 2008 is Cochleaire Implantatie in Nederland `vrijgegeven`. Voordien werd de kwaliteit bewaakt door de Wet Bijzondere Medische Verrichtingen (WBMV). Maar vanaf 1 juli 2008 is er sprake van `zelfregulering op basis van een landelijke veldnorm`. Dat betekent dat iedere KNO-arts die zich houdt aan de veldnorm in principe vrij is om te implanteren.

Op 30 juni 2008 liep de WBMV-aanwijzing af. Veel betrokkenen maakten zich zorgen om het zogenaamde `vrijgeven` van cochleaire implantatie. Bij deze behandeling gaat het immers niet alleen om een vakkundig uitgevoerde operatie. Een zorgvuldige voorlichting en begeleiding in het voortraject en een evenzo zorgvuldige revalidatie en begeleiding in het natraject vereist inbreng van een heel scala aan medische maar vooral paramedische specialisten. Al deze specialisten moeten in het belang van hun cliënt bovendien goed samenwerken en communiceren.

Om na het verlopen van de WBMV-aanwijzing de kwaliteit van het hele traject van cochleaire implantaties blijvend te waarborgen én uit te breiden naar alle leeftijdsgroepen hebben de bestaande CI-teams verenigd in CI-ON, OPCI (Onafhankelijk Platform Cochleaire Implantatie) en de gezinsbegeleidingsdiensten afgelopen zomer hard gewerkt om te komen tot een breed gedragen en goed onderbouwde veldnorm. Het belang hiervan is groot. Bij cochleaire implantatie gaat het immers niet alleen om een vakkundig uitgevoerde operatie. Een zorgvuldige voorlichting en begeleiding in het voortraject en een evenzo zorgvuldige revalidatie en begeleiding in het natraject vereist inbreng van een heel multidisciplinair team. Al deze specialisten moeten in het belang van hun cliënt bovendien goed samenwerken en communiceren.

De ‘Veldnorm Cochleaire Implantatie’ kan gebruikt worden als toetsingskader voor alle betrokkenen: artsen en andere hulpverleners in het CI-traject, individuele patiënten, belangenorganisaties, gezinsbegeleidingsdiensten, de Inspectie voor de Gezondheidszorg en de zorgverzekeraars. Een systeem van visitaties, waarbij de bestaande CI-teams en eventueel nieuwe centra bezocht zullen worden door een afvaardiging van CI-ON, OPCI en de gezinsbegeleidingsdiensten, zal de kwaliteit van de huidige CI-teams en eventueel nieuwe centra nog verder moeten verbeteren. Een belangrijk element in de Veldnorm Cochleaire Implantatie 2008 is dat de eindverantwoordelijkheid voor het hele traject van cochleaire implantatie (selectie, voorzorg, implantatie, afregeling, revalidatie en permanente nazorg) ondergebracht wordt bij de CI-teams.

Een ander belangrijk element is dat CI-teams het hele traject moeten uitvoeren: van aanmelding, indicatiestelling, advisering, operatie, fitting, revalidatie tot levenslange nazorg. Essentieel voor het goede verloop van het CI-traject is het multidisciplinaire overleg van het CI-team. Het CI-team moet dan ook over volgende specialisten beschikken: een klinisch-fysicus/audioloog, een KNO-arts, een psycholoog of orthopedagoog, een logopediste (vaardig in Nederlands met Gebaren en Nederlandse Gebarentaal) , een klinisch linguist en/of spraak-taalpatholoog (vaardig in Nederlands met Gebaren en Nederlandse Gebarentaal), een maatschappelijk werkende, een technicus (voor onderhoud van het implantaat) en administratieve ondersteuning.

Om de specifieke expertise van een CI-team op peil te houden, is het behandelen van een minimum aantal patiënten op jaarbasis een vereiste. Bovendien moeten de CI-teams die zich richten op jonge kinderen in staat zijn om het gehoorverlies van dergelijk jonge kinderen betrouwbaar te meten en moeten zij een juiste inschatting kunnen maken van de meerwaarde van een eventuele CI ten opzichte van conventionele hoortoestellen. Daarnaast dienen de teams aan te tonen dat zij hun deskundigheid bewaken dankzij voortdurende bijscholing en medewerking aan wetenschappelijk onderzoek. Tot slot zal ieder CI-team periodiek bezocht worden door een commissie bestaande uit twee leden van CI-ON, een afgevaardigde van OPCI en van de LBG.

De volledige tekst van de Veldnorm Cochleaire Implantatie is te downloaden via de website van ONICI: http://www.onici.be, rubriek ‘recente aanpassingen’.