Kunnen gorilla’s gebarentaal leren? Met die vraag begon de Amerikaanse psychologiestudent Francine Penny Patterson begin jaren ‘70 aan haar onderzoek. Ze bood gorilla Koko van kleins af aan gebarentaal aan. Met succes! Koko werd bekend omdat zij op die manier met mensen kon communiceren. Op 46-jarige leeftijd is Koko afgelopen week overleden.

Koko was de eerste gorilla die gebarentaal van mensen aangeboden kreeg voor onderzoek. Er waren al soortgelijke onderzoeken gedaan met chimpansees zoals Whasoe en dat bleek een succes. Al snel bleek dat Koko de gebaren snel oppakte en werd haar ontwikkeling nauwlettend in de gaten gehouden en vergeleken met de taalverwerving bij mensen.

Koko

In 1971, Koko was net een jaar, startte psychologiestudent Penny Petterson in de dierentuin van San Fransico met haar onderzoek. Het doel was meer inzicht krijgen in het empathische en cognitieve vermogen van gorilla’s. Penny communiceerde met Koko in gesproken taal en Amerikaanse gebarentaal. Het begon met drie gebaren: drinken, eten en meer. Koko leerde de gebaren erg snel. Al na een maand kon Koko deze gebaren zelf maken. Een jaar later maakte ze zelf korte zinnen door gebaren te combineren. Tussen haar tweede en vierde levensjaar leerde Koko het snelst de gebarentaal. Mensen verwerven op die leeftijd ook de meeste woorden of gebaren. Dat kwam dus overeen. Uiteindelijk leerde Koko ongeveer duizend gebaren die ze actief zelf gebruikte om iets duidelijk te maken. Daarnaast wist ze ook het gebaar van bepaalde woorden. Wanneer iemand dat woord uitsprak, kon zij het bijbehorende gebaar maken.

Verder onderzoek

Doordat het aanleren van gebaren bij Koko zo’n succes was, werd er gekeken hoe dit bij andere gorilla’s verliep. Of was Koko daarin uniek? Penny Patterson en een andere onderzoeker, Ronald Cohn, boden ook aan twee mannetjes gorilla’s gebaren aan. Ook zij pikten deze communicatie snel op. Een verklaring hiervoor kan zijn dat gorilla’s van nature al met elkaar communiceren in gebaren. Dat hadden andere onderzoekers namelijk opgemerkt bij gorilla’s in dierentuinen. Ronald en Penny richtte de ‘Gorilla Foundation’ op zodat verder gebarentaal onderzoek mogelijk blijft en door de directe communicatie steeds meer duidelijk wordt over het empathische en cognitieve vermogen van gorilla’s. Koko is het gezicht van deze foundation.