Ouders van dove kinderen, vertegenwoordigd door de Federatie van Ouders van Dove Kinderen, roepen de ministers Rouvoet en Klink op een einde te maken aan een beschamende bureaucratische patstelling die dove kinderen hun toekomst kan kosten.

door Toine van Bijsterveldt

Het succesvolle doveninternaat van Kentalis in Haren heeft te maken met het probleem dat het geld dat het vroeger kreeg van het ministerie van Volksgezondheid (VWS) is overgeheveld naar het ministerie van Onderwijs (OCW). Maar daar past het niet binnen de regeltjes. Waarop OCW besloot de financiering van het internaat maar helemaal te schrappen.

De ouders zijn verbijsterd en willen dat hun dove kinderen het onderwijs kunnen volgen waarmee zij zich het beste kunnen ontwikkelen. Het gaat slechts om 5 ton per jaar en dat geld is er, bij OCW. Dove jongeren krijgen op het genoemde internaat tweetalig voortgezet speciaal onderwijs (vso). Tweetalig betekent in dit geval: Nederlandse gebarentaal en Nederlands, waarbij de gebarentaal voor een groot deel van deze jongeren de enige taal is waarin zij zich probleemloos kunnen uitdrukken. Deze vorm van onderwijs wordt nu afgesneden door de bekrompenheid van Haagse regelgeving.

In Nederland is maar één school waar je tweetalig vso kunt volgen. En die is in Haren, vlakbij Groningen, ver van de woonplaats van de meeste dove jongeren. Daarom is er ook een internaat in Haren, waar ze onder begeleiding van gebaarvaardig en deskundig personeel, door de week kunnen wonen.

Vreemde eend
Dat internaat is een vreemde eend in de subsidiebijt: het ministerie van VWS weigerde het in 2007 en in 2009 aanvankelijk te financieren. Het internaat zou meer bij onderwijs dan bij de zorg horen. Daarom werd het probleem in 2009, nadat tot tweemaal toe een tijdelijke voorziening was getroffen, naar het ministerie van OCW verschoven, met zwart op wit de toezegging ,,dat OCW de verantwoordelijkheid neemt om een definitieve oplossing te treffen’’. Die definitieve oplossing blijkt te bestaan uit de conclusie dat het internaat niet gefinancierd kan worden en dat dove jongeren gewoon, net als andere jongeren met een handicap, in de buurt van hun woonhuis (regulier) onderwijs moeten volgen, met tolk en rugzak.

Maar dat willen deze dove jongeren niet en hun ouders evenmin. Want zij kiezen heel bewust voor de school en het internaat in Haren, omdat ze weten hoe eenzaam je als dove kunt zijn tussen horende jongeren, juist in de leeftijdsfase dat je het vooral van je vriendschappen moet hebben. Voor de duidelijkheid: er zijn ook dove jongeren die het naar hun zin hebben op een reguliere school.

Maar ook voor hen geldt vaak dat ze zich gelukkiger voelen onder dove ‘lotgenoten’, met wie zij zonder enige belemmering over alles kunnen praten (= gebaren) wat hen bezighoudt. Een gesprek tussen een dove en een horende is sowieso al moeizaam en de communicatie in een groep is voor doven geheel ontoegankelijk, met als gevolg isolement in plaats van integratie in de schoolsituatie.

Besparing
De praktijk wijst uit dat dove leerlingen van het vso in Haren sterke volwassenen worden, die zich goed kunnen handhaven in een wereld die allesbehalve doofvriendelijk is. Ze verwerven een stevige positie in de samenleving. Dat alleen al bespaart de overheid hoge uitgaven op het gebied van uitkeringen en hulpverlening. Maar als je doof bent, mag je nu dus niet meer kiezen. Je moet in het stramien van de overheid passen: zo gewoon mogelijk en dicht mogelijk bij huis. Niet dat dat per se goedkoper is: een dove leerling in het regulier onderwijs maakt gebruik van een tolk gebarentaal. Die kost ongeveer evenveel als een internaatsplaats.

Het probleem is in dit geval dat men in Den Haag niet weet hoe je geld van het ene potje overhevelt naar een ander. Want op dat nieuwe potje staat dan geen passend etiket, en daar heeft Den Haag moeite mee. Waar wij, de gedupeerde leerlingen en hun ouders, moeite mee hebben, is dat er op deze manier heengewalst wordt over de behoeften van een groep dove jongeren.

Wij willen dat ook onze dove kinderen het onderwijs kunnen volgen waar zij zich het best bij ontwikkelen, in alle opzichten. Voor de dove jongeren die voor het tweetalig vso in Haren kiezen, hoort daar een internaat bij. Wij roepen de verantwoordelijke ministers op dat te erkennen en daarvoor de (financiële) mogelijkheden te bieden.

Het gaat maar om weinig kinderen, misschien te weinig om je druk over te maken? Wij vinden van niet. Wij hopen dat wordt ingezien dat de kortzichtige kortetermijnbenadering zeker zal leiden tot complexe problemen op de langere termijn.

Toine van Bijsterveldt is voorzitter van de Federatie van Ouders van Dove Kinderen.

Bron: Nederlands Dagblad, 16 juni 2010