De laatste paar maanden ben ik voor mijn gevoel heel erg aan het knokken voor het behoud van gebarentaal en dovencultuur, binnen mijn werk. Het wordt meer en meer moeilijker om ouders te overtuigen van het belang van gebarentaal en dovencultuur. Hoe komt dit?

Door Judith Vogels

Recentelijk was het rapport "Onderzoek naar de ontwikkeling van jonge dove kinderen met een cochleair implantaat in een tweetalige omgeving" gepubliceerd. Aan dit onderzoek hebben NSDSK (Nederlandse Stichting voor het Dove en Slechthorende Kind, Amsterdam), ONICI (Onafhankelijk Informatiecentrum over Cochleaire Implantatie, Zonhoven, België) en KIDS (Koninklijk Instituut voor Doven en Spraakgestoorden, Hasselt, België) meegewerkt.

De conclusie van het rapport was dat als kinderen met een CI opgroeiden in een eentalige omgeving (gesproken Nederlands), hun Nederlandse ontwikkeling beter en sneller verliep dan in een tweetalige omgeving.
Toen ik dit las, schrok ik me kapot. Gelukkig had OPCI dit rapport kritisch gelezen en waren zij het er niet mee eens. Er zaten veel haken en ogen aan dit rapport.

Pas kwam het UMC met een artikel over hun standpunt over gebarentaal. Ik ben heel boos geworden toen ik dat artikel zag. Ik word er zo moe van om continue de gebarentaal en dovencultuur te moeten verdedigen. Ik vraag me af hoeveel de doktoren en wetenschappers van de praktijk zien? De dovengemeenschap zit vol met mensen die meer en beter weten over het belang en effecten van gebarentaal. Er zijn heel veel ervaringsverhalen die beter zijn dan hun visie. Ik vraag me af of er wel doven betrokken worden met het ontwikkelen van hun visie? Worden er doven betrokken in de begeleiding van ouders als hun kind een CI krijgt?

De visie van de CI-team is niet volledig. Wanneer ouders in contact komen met een CI-team zijn ze heel beïnvloedbaar. Je moet hier zorgvuldig mee omgaan en de ouders ook kans geven dat ze wennen aan de doofheid van hun kind. Laat ze een dove volwassene ontmoeten, laat ze de dovengemeenschap verkennen. Ga daarna pas praten over de CI.

Door de NGT kunnen kinderen met een CI contact maken met de dovengemeenschap en hebben ze een gemeenschap waar ze bij horen, die ze volledig accepteert, met of zonder CI.

En door de beheersing van de NGT kun je ook een tolk NGT inzetten op feesten, regulier onderwijs en in werksituaties. Dat zorgt ervoor dat de dove en slechthorende kinderen met een CI niet altijd moe zijn en veel inspanning moeten leveren om de communicatie te volgen.

In het artikel van UMC staat dat ernstige slechthorende kinderen meer aangewezen zijn op de hulp van anderen. In de loop der jaren zijn doven en slechthorenden juist meer onafhankelijker geworden van anderen. Er zijn tolken gebarentaal, internet, mail, fax, sms, whatsapp, skype, msn, film, wek en waarschuwsystemen, mobiele telefonie voor doven, pen en papier, spraakafzien etc. Het openbaar vervoer wordt visueler en er is meer en betere ondertiteling op de tv. Natuurlijk kun je niet alles volgen, maar daar hebben doven en slechthorenden veel strategieën voor.

Kortom: doven en slechthorenden zijn niet aangewezen op de hulp van anderen, maar slimme mensen die op een bredere manier weten te communiceren, dan alleen via spraak en geluid.

Ook zouden kinderen minder behoefte hebben om NGT te leren als ze zo jong worden geïmplanteerd. Waarop is die conclusie gebaseerd? De gesproken taal is een taal die om ons heen wordt gebruikt door iedereen. Door de CI hebben ze 'gemakkelijker' toegang tot die taal. Maar de NGT blijft een visuele en ontspannende taal voor hen. In die taal hoeven ze zich niet in te spannen, hoeven ze zich niet te focussen op geluid, hoeven ze niet bang te zijn dat hun batterij op is, hoeven ze niet op te letten voor water. De NGT blijft voor alle dove en slechthorende kinderen met/zonder CI de eerste taal die volledig toegankelijk is.

Ook al lijkt de dove of slechthorende kind veel te kunnen horen en verstaan en komt zijn spraakontwikkeling goed op gang, dan is NGT nog belangrijk voor ze. Als kinderen heel jong zijn, kunnen ze zich niet goed uiten wat ze prettig vinden. Daarnaast passen de kinderen zich aan, aan hun omgeving. Als de ouders niet of nauwelijks gebaren gebruiken, zal het kind het ook niet doen en zich gaan focussen op spraak. Maar vind het kind dat wel fijn? Waar leren dove en slechthorende kinderen hun gevoelens te uiten? Ouders leren dat hun kinderen aan. Maar als de ouders bevooroordeeld zijn en niet goed genoeg kunnen communiceren met gebaren? Daarnaast kan gebarentaal juist een uikomst zijn als het kind naar groep 3 gaat en leert lezen en schrijven.

Ik hoorde ook dat van de CI-teams de CI's niet af mogen. Ook niet voor 10 minuten. Want dan kunnen de kinderen zich onveilig voelen, doordat ze geen achtergrond geluiden horen.

Onzin!!!

Kinderen moeten leren met hun doofheid om te gaan. Kinderen moeten leren dat als ze hun CI niet ophebben, ze meer om zich heen moeten kijken. Kinderen moeten leren dat het oké is om even geen CI op te doen. Kinderen moeten zelf de keuze krijgen of ze het op willen of niet. Je kunt je kind toch niet dwingen zijn CI op te houden, als je over de kermis loopt? Of op een druk feest bent? Je wordt gek van het lawaai.

En daarbij, het is nooit goed om iemand te afhankelijk van iets te laten zijn. Hoe moet het dan als het er niet meer is? Je kunt wel 24/7 de CI op willen hebben, maar hoe moet het als het kapot is, als het nat is, als je gaat slapen, als het kwijt is? Het kind raakt dan in paniek! Het kind moet leren dat hij oké is, met en zonder CI!

Door de CI wordt de doofheid onderdrukt, want als je het af doet, ben je doof.