Column Bert: Grensgeval

“Je zit precies op de grens”, de audioloog buigt voorover, draait het audiogram om zodat ik het ook kan lezen, en wijst met zijn vinger naar het getalletje 33, dat naast een grafiek staat waarin een lijn met een dipje erin en allerlei getallen en puntjes mij een feit laten zien dat ik maar te accepteren heb. “Je zit precies op de grens die zorgverzekeraars in Nederland hebben gesteld voordat ze meebetalen aan hoortoestellen, die is op 35 decibel gehoorverlies gezet.” Ho, ho, ho eens even, ho stop. Meebetalen, hoortoestellen? Dat gaat allemaal wel erg snel! “Maar”, zegt de audicien, “voordat we het daar over gaan hebben, vertel me eerst eens wat over je achtergrond en je klachten, want uit zo’n dossier blijkt ook lang niet alles.” Ik adem in en uit, en begin mijn verhaal, dat inmiddels ook echt als mijn eigen verhaal voelt, opnieuw te vertellen.

Patries zit naast me. Ze is gelukkig mee ondanks het feit dat we twintig minuten te vroeg vertrokken van huis. De audioloog hoort mij aan en vraagt af en toe door. Precies op de punten waar je dat verwacht. De slechthorendheid van mijn moeder en mijn opa bijvoorbeeld. Of de situaties waarin ik duidelijk merk dat ik slechter ben gaan horen. Patries vult af en toe wat aan. Ondertussen realiseer ik me dat ik redelijk geaccepteerd heb dat ik slechthorend ben. Soms lijkt het nog alsof het gesprek over iemand anders gaat als de audioloog uitweidt over decibellen, frequenties en fletcher-indexen. Maar de lijn op het papiertje dat voor mij ligt gaat toch echt over mij.

Na twintig minuten gaat de audioloog een beetje rechtop zitten, kijkt mij aan en zegt: “Wat misschien fijn is, is dat er nu objectief is vastgesteld dat je slechter hoort. Dat is nu in ieder geval duidelijk.” “Zeg dat,” zeg ik, en ik merk dat ik ontspan en rechter op mijn stoel ga zitten. “En nu?” vragen Patries en ik bijna tegelijkertijd, waarna we elkaar aankijken en vervolgens de audioloog. Lachend sorteert hij de papieren uit mijn dossier nog even en leunt vervolgens achterover. Hij denkt even na, wrijft met zijn handen in zijn nek en legt ze daarna weer op zijn bureau. “Zoals ik het zie zijn er twee mogelijkheden.”

“Stap één is het achterhalen van de oorzaak. Op basis van je verhaal en de uitslagen van de testen kan het goed zijn dat je slechthorendheid erfelijk is. Door genetisch onderzoek kunnen we dat uitzoeken. Dat geeft wat meer zekerheid over de oorzaak, maar niet direct over het verloop van je slechthorendheid. Want dat is wat de meeste mensen willen weten. Hoe snel gaat mijn gehoor achteruit?” Ik knik, en kijk Patries even aan. “Daar kunnen we helaas geen definitieve uitspraken over doen, zelfs niet met genetisch onderzoek. Het is echt per persoon verschillend, zoals: ‘In 75 procent van de mensen die deze afwijking hebben, gaat het gehoor gemiddeld over tien jaar met zoveel decibel achteruit’, dat zegt dus niks over je persoonlijke situatie, al geeft het net iets meer houvast als je weet wat de oorzaak is …”

Ik merk dat ik moe begin te worden, inmiddels zijn we al ruim dertig minuten in gesprek en heb ik echt bergen met informatie gekregen. De audioloog gaat verder. “Stap twee kan zijn het dragen van hoortoestellen.” Zo, daar is het, nu gaat het komen denk ik. In gedachte zie ik de audioloog al twee toestellen uit zijn binnenzak halen en direct in mijn oor stoppen. “Maar of je daar iets aan gaat hebben hangt echt van jezelf af. Dat kan je alleen ervaren door ermee te gaan testen. Met jouw gehoorverlies heb je een specifieke afstelling en combinatie nodig die niet je gehele gehoorgang afsluit. Daardoor gaan geluiden anders klinken en zal je moeten wennen aan je eigen stem. Of je dat de moeite waard vindt, moet je echt zelf beslissen. Kort door de bocht zou mijn advies zijn om het gewoon te gaan proberen. Dat kost niets, en dan weet je snel of het iets is. Overigens, omdat je een grensgeval bent zouden we dan wel even moeten kijken hoe dat zit met de zorgverzekering en vergoedingen. Maar dat is van latere zorg.”

Vijftien minuten later lopen Patries en ik weer naar de metro. “En, wat denk je?” vraagt Patries. “Ik weet het niet zo goed, ik voel me een beetje een grensgeval.”