Poetry International beleefde een van zijn merkwaardigste avonden. Waarschijnlijk ook een van zijn gedenkwaardigste. Het gebarengedicht deed namelijk zijn intrede in het Mekka van de internationale poëzie. Dove dichters op het podium. Dat betekende onder meer: `Nee, u kunt applaudisseren zoveel u wilt, we horen het toch niet`, zoals de moderator aan het begin van de avond zei.

Dat werd dus bij het eerstvolgende gedicht het gebruikelijke dovenapplaus, waarbij de handen opgestoken worden en snel bewogen. Het horende publiek was er al snel aan gewend dat je zo een dove moet toeklappen. Maar het betekende ook dat er soms in drie talen tegelijk `gesproken` werd: de gebarentaal van de spreker, de Engelse vertaling in gesproken taal én een vertaling in Amerikaanse gebarentaal. Het betekende verder ook heel veel plezier omdat de uitvoering van gebarengedichten dicht tegen het theater aanligt.

Poetry International hield zijn eerste festival eind jaren zestig. Van acceptatie van gebarentaal was toen nog geen sprake. Pas in 1989 had voor het eerst een bijeenkomst plaats waar de dovencultuur getoond werd. Daar werd ontdekt hoe mooi gebarentaal eruit kan zien, zoals gesproken poëzie mooi kan klinken. In Den Haag wijdde literair theater Branoul ooit een programma aan de gebarenpoëzie. Later werd de stichting Vi-taal opgericht met onder meer een `gebarenwinkel`.

In ons land is Wim Emmerik (1940) de vooraanstaande dichter onder de gebarenpoëten. Van hem verscheen onlangs de dvd `Bewogen`, waarop een aantal van zijn gedichten te zien zijn. Om het zien van beweging draait alles. Emmeriks gedichten hebben veel te maken met landschappen. In `Polder` beschrijft hij het landschap van zijn jeugd: weidsheid met riet, vogels, wilgen, zand en gras. De poëzie zit in de gebaren, de wijze waarin ze in elkaar overvloeien, herhaald worden als een soort rijm of in een ritmische patroon. Tegelijk worden wel degelijk ook grammaticale zinnen uitgesproken. Maar hoe vertaal je in hemelsnaam gebarenpoëzie in geschreven taal? Nederlands befaamdste vertalersduo Erik Bindervoet en Robbert-Jan Henkes (James Joyce, Bob Dylan, Arthur Schopenhauer) gaf uitleg. De twee zijn goed voor het betere schuifdeurenwerk en dus hadden ze een erg aardige sketch voorbereid, waarbij zowel de gebarentaal uit het verkeer op de hak werd genomen als de ondertiteling voor doven van teletekst. Tussen de bedrijven door wisten ze duidelijk te maken dat het overzetten van poëzie-in-beweging naar poëzie-in-geschreven-taal geen sinecure is. `Vloeibaarheid`, daar gaat het allemaal om, volgens de twee.

De avond werd afgesloten met een optreden van het Amerikaanse duo Peter Cook en Kenny Lerner. Hun `Flying Words Project` is een groot genoegen. Terwijl Lerner een sprekende stem `doet` beeldt Cook in de Amerikaanse gebarentaal de `emotionele inhouden` uit. Dat leidde tot een perfect samenspel van Amerikaanse grote gebaren-poëzie. Walt Whitman zette 150 jaar geleden de toon met zijn bundel `Leaves of Grass`, deze heren brachten de grote gebaren letterlijk en zeer onderhoudend op het podium.

Bron: Haagsche Courant