#1.
Natuurlijk mag je wel doventolk zeggen. Maar het is handiger om te zeggen voor welke functie(s): gebaren, schrijven, spreken.
De gebarentolk op het podium kan maar in één richting tolken en doet dat met gebaren en overdreven mimiek & articulatie. Overdreven omdat het ook op afstand zichtbaar moet zijn.
Bij individueel tolken voor doven/zwaar slechthorenden kan het in beide richtingen gaan, of het nu door een gebarentolk gebeurt of door een schrijftolk. De mensen met grote spraakproblemen die niet gehoorgehandicapt zijn, liften dus mee met de stemtolk. Dat kan zijn door spasmen, door amputatie in het spraakgebied, door te veel stotteren, etc.
#2.
Dit tenenkrommende antwoord laat weer zien dat er doven zijn die denken dat zij de maatstaf der wereld zijn. Ja, er is een dovenwereld. Nee, niet iedere dove zit in een dovenwereld en/of heeft een “eigen” taal. en ja, veel doven zijn normaal gealfabetiseerd. Kijk maar hiero.
#3.
Het heeft wel lang geduurd voordat men over de torenhoge muren van de hokjes heen kon kijken. Toen ik nog wat verstaan kon, besefte ik dat ik misschien wat had aan gesproken boeken. Maar die lagen nog niet her en der voor het pakken. Bedacht me dat ik het bij de blindenbibliotheek zou kunnen proberen. Dus daarheen gegaan, bij een heel grote hoge stadsdeur aangebeld en verteld waarvoor ik kwam. Men sloeg steil achterover. Na wat over en weer gepraat, werd erkend dat het zou kunnen helpen (ging me dus om luistertraining). Maar het was zó ongehoord dat een niet-blinde om een blindendienst vroeg! Dat moest overlegd worden, er kon niet zomaar even over beslist worden. Later kwam bericht dat het mocht.
# Het gesproken boek voor blinden is wat anders dan de gewone gesproken boeken. Het is niet voorlezen, geen verhaal met muziek omlijst, met onheilspellende geluiden/stemmen of zo. Als het is omdat men nu eenmaal niet zelf lezen kan, maar gebruik zou willen maken van “zelf”, dus horend “lezen”, dus gewoon de eigen interpretatie van de boeken willen maken, dan moet er neutraal voorgelezen worden. Geen stemmetjes, geen emoties, geen show van maken, alles neutraal. Het is aan deze luisteraars zelf om emoties en wisselwerkingen te zien en te relateren, om zich een beeld van de personen en gebeurtenissen te vormen, om zich daarin en daarmee verder te ontwikkelen.
# Dus inderdaad, andere mensen dan doven/slechthorenden in gesprek met normaalhorenden kunnen ook baat bij hebben bij een doventolk. Denk aan mensen die overgevoelig zijn voor geluid of in een vertrek zitten waar anderen niet mee willen luisteren. Denk aan de vele immigranten die baat hebben bij ondertiteling omdat ze dan tegelijk gesproken tekst horen en ondertitelde tekst zien, etc. Ondertiteling is altijd voor meerderen, zoals hellingbanen niet alleen voor rolstoelzitters zijn, maar voor iedereen die geen trappen kan lopen, achter een kinderwagen aan loopt, met een boodschappenkarretje loopt te sjorren, etc. Gebarentaal is er voor kleinere groepen, die om welke reden ook de verbale taal niet voldoende kunnen leren/toepassen en ook voor dieren, zowel doof als horend.