Dove en slechthorende jongeren in het regulier onderwijs worden minder geaccepteerd en zijn minder populair dan hun horende klasgenoten. Dat blijkt uit onderzoek van Nina Wolters, onderzoeker van Koninklijke Kentalis, die op 27 maart 2013 promoveerde aan de Radboud Universiteit in Nijmegen.

Er is voor de eerste keer in Nederland op grote schaal onderzoek gedaan naar sociale acceptatie en populariteit van dove en slechthorende jongeren in het regulier & speciaal onderwijs. Aanleiding is de nieuwe wet Passend Onderwijs, die er vanaf 1 augustus 2014 voor zorgt dat steeds meer dove en slechthorende jongeren in het regulier onderwijs terecht komen.

Jongens vs meisjes
Vaak is het kind de enige in de klas of zelfs op school die doof of slechthorend is. Sociaal isolement kan op de loer liggen. Dit verhoogt de kans op psychische en aanpassingsproblemen op school. Dit is weer van invloed op de schoolprestaties van een doof of slechthorend kind. Uiteraard geldt dit niet voor alle dove en slechthorende jongeren.

Voor de jongeren die het wel als een probleem ervaren kan het negatieve gevolgen hebben voor hun welbevinden. Het is belangrijk om bij die jongeren aandacht te besteden aan hun communicatieve vaardigheden en teruggetrokken gedrag. Hierbij maakt het ook veel uit of je een jongen of meisje bent. Bij meisjes hebben vriendschapsrelaties en daarmee communicatieve vaardigheden een belangrijke invloed op hun welbevinden en is het belangrijk om hier aandacht aan te schenken op school en bij de begeleiding. Bij jongens is de positie in de groep en het samen ondernemen van activiteiten belangrijker.

Open houding
'Passend onderwijs is niet vanzelfsprekend', licht onderzoekster Wolters toe. 'Mijn onderzoek laat zien dat er geen eenduidige begeleiding van dove en slechthorende jongeren in te zetten is. Het is maatwerk. Er bestaan verschillen tussen leeftijdsgroepen, speciaal & regulier onderwijs en jongens en meisjes.' Wolters geeft nu al wel een aantal concrete handvatten voor de begeleiding van deze jongeren aan ouders, leerkrachten, scholen in regulier & speciaal onderwijs en ambulant begeleiders.

De relatie met de leerkracht is erg belangrijk, zowel in het regulier als speciaal onderwijs. Ouders kunnen actie ondernemen om de sociale acceptatie te vergroten door ervoor te zorgen dat hun kind in contact komt met andere dove en slechthorende leeftijdsgenoten. Ook een open houding tegenover het gehoorverlies van hun kind is belangrijk. Dit zorgt ook voor een open houding bij het kind en maakt hem of haar assertiever, zelfbewuster en zorgt voor meer zelfvertrouwen.

Het onderzoek
Het onderzoek geeft meer inzicht in de sociale positie (acceptatie, populariteit) van dove en slechthorende jongeren in de vroege puberteit. Aan het landelijke onderzoek namen 155 dove en slechthorende jongeren en meer dan 1500 horende leerlingen uit groep 8, de brugklas en de tweede klas van het middelbaar voortgezet onderwijs deel. Het onderzoek is uitgevoerd aan het Behavioural Science Institute van de Radboud Universiteit binnen de door Koninklijke Kentalis ingestelde leerstoel 'Opvoeding dove en slechthorende jongeren’ en maakt deel uit van het Kentalis R&D programma. Kentalis bedacht het onderzoek, gaf het vorm en heeft het (mede) begeleid. Kentalis en het Nationaal Revalidatiefonds financierden het onderzoek.

Meer informatie over het onderzoek en de uitgebreide resultaten zijn te vinden in de brochure ‘Sociale participatie van dove jongeren op school’ en in het proefschrift van Nina Wolters. De brochure en het proefschrift zijn aan te vragen via n.wolters@kentalis.nl en zullen binnenkort te downloaden zijn via www.kentalis.nl.
 

Kentalis in het kort
Kentalis is een landelijke organisatie die al 220 jaar gespecialiseerd is in diagnostiek, zorg en onderwijs voor mensen met beperkingen in horen en communiceren. Onze medewerkers bieden klanten toegang tot alle actuele
mogelijkheden van taal en communicatie. Door kennis en expertise te ontwikkelen, toe te passen en te delen willen wij de kwaliteit van onze dienstverlening duurzaam verbeteren. Met hart, oog en oor voor de ander. En vooral: in goede dialoog met klanten, medewerkers en partners.