De Hawaïaanse gebarentaal was bijna verloren gegaan. Dankzij een tip van moedertaalspreker Linda Lambrecht wordt de taal nu vastgelegd door onderzoekers en geleerd aan een volgende generatie.

De Hawaïaanse gebarentaal (HSL) is een van de twee nog overlevende gebarentalen in Amerika. De American Sign Language (ASL) kwam pas in 1940 naar Hawaï. HSL bestond toen al. De taal is vermoedelijk rond 1800 ontstaan. Op dit moment zijn er nog slechts 40 mensen die HSL als moedertaal hebben. Het merendeel hiervan is 70 jaar of ouder.

Linda Lambrecht leerde HSL van haar dove broers. Haar grootste angst is dat de taal verloren gaat. Om dat te voorkomen nam zij in 2010 contact op met het taaldepartement van de University of Hawaï in Monoa. 'Zonder Linda hadden we deze taal niet ontdekt', stelt William O'Grady, taalprofessor. 'Diversiteit is een groot goed. Het laat ons zien hoe je op een andere manier naar dingen kunt kijken, hoe je je op een andere manier kunt uitdrukken. Dat geeft ons belangrijke aanwijzingen over hoe het menselijk brein werkt. Het is een verlies als zoiets als deze gebarentaal verdwijnt – en dat was bijna gebeurd.'

Sinds 2010 heeft het onderzoeksteam negentien dove ouderen en twee – inmiddels volwassen – kinderen van dove ouders geïnterviewd. Daarnaast is de HSL vastgelegd op video. Voorheen werd gedacht dat de Hawaïaanse gebarentaal een dialect van de Amerikaanse gebarentaal was. Het blijkt echter dat 80% van het basisvocabulair verschilt.

'We moeten ervoor zorgen dat er een goede grammaticale omschrijving van de taal is en dat we veel data hebben', vertelt James Woodward, adjunct-professor bij het taaldepartement van de University of Hawaï in Monoa. 'Daarna willen we de dove volwassenen trainen om HSL te leren aan andere dove en horende mensen – en specifiek aan kinderen.'

Het is voor het eerst sinds 1930 dat een voorheen onbekende taal – een gesproken taal of een gebarentaal – in Amerika wordt gedocumenteerd. Taalwetenschappers vermoeden dat HSL de laatste onontdekte taal van Amerika was.

Gebaseerd op een artikel van Hawaï News Now