Feit of fabel? 10 dingen die je altijd al wilde weten over slechthorendheid
Hard praten, dat is de manier om iemand die slechthorend is naar je te laten luisteren. Tenzij deze persoon een hoortoestel heeft want dan hoort hij alles weer gewoon goed. Dat zullen vooral oudere mensen zijn, want het gehoor van jongeren is in principe goed. Tenzij slechthorendheid in de familie voorkomt, want het is altijd erfelijk.
Dit is slechts een kleine greep uit de misverstanden die bestaan over slechthorendheid. Wat is waar en wat niet? We zetten de tien meest gehoorde feiten en fabels voor je op een rij.
1. Harder praten helpt de slechthorende om je beter te verstaan
Het lijkt een natuurlijke reactie van veel mensen als ze horen dat iemand slechthorend is: extra hard gaan praten. Dat de slechthorende je hierdoor beter gaat verstaan, is niet juist. Sterker nog: als hij of zij een hoortoestel draagt, kan de luide stem zelfs pijnlijk zijn. Hard praten is niet nodig. Duidelijk articuleren en rustig praten helpt vaak wel om beter te kunnen verstaan. Net als dat je de persoon aankijkt als je praat. Twijfel je hoe je het beste met de slechthorende kunt communiceren? Vraag het dan, dat geeft aan dat je graag rekening wilt houden met de slechthorende persoon en dat is vaak al heel prettig om te ervaren!
2. Met een hoortoestel kun je weer perfect horen
De hedendaagse hoortoestellen zijn ware technische hoogstandjes. Ze zijn piepklein en kunnen worden afgestemd op uiteenlopende situaties. Toch is het bijna nooit zo dat iemand die slechthorend is, met een hoortoestel weer net zo goed hoort als een goedhorende persoon. Dit hangt natuurlijk ook wel af van de ernst van het gehoorverlies. Maar meestal zal het horen meer inspanning blijven kosten en blijft vooral het verstaan van spraak – vooral in wat drukkere situaties – lastig.
3. Alle slechthorenden kunnen goed liplezen
In feite kunnen we allemaal liplezen. Dat wil zeggen: we gebruiken allemaal de informatie die we krijgen door de mond van de spreker. Luisteren naar iemand die je niet ziet spreken, is lastiger dan iemand die je wel ziet, zeker als omgevingsgeluiden zijn. We noemen dit overigens spraakafzien. Mensen die slechthorend zijn of worden, zijn meer afhankelijk van het spraakafzien en zullen deze vaardigheid dan waarschijnlijk ook meer ontwikkelen, al dan niet met behulp van een speciale training. Maar lang niet iedere slechthorende zal dit even goed kunnen. Hoe belangrijk het spraakafzien is voor slechthorenden, bleek toen mensen mondkapjes moesten gaan dragen als covid-maatregel. Voor veel slechthorenden leverde dat grote problemen op.
4. Een gehoorapparaat is het enige hulpmiddel voor slechthorenden
Nou, gelukkig is dat niet waar! Er zijn veel verschillende extra hulpmiddelen. Denk bijvoorbeeld aan speciale telefoons, headsets om televisiegeluid beter te horen, microfoons om in vergaderingen of bijvoorbeeld in de klas beter te kunnen horen of apps die je kunt gebruiken om spraak om te zetten naar tekst. Maar je kunt ook denken aan het inzetten van een schrijftolk. Dan kun je alles wat er gezegd wordt vrijwel direct meelezen op een beeldscherm. Handig bij presentaties, voorstellingen, bijeenkomsten, trainingen, workshops of bij de bingo in het buurthuis.
5. Slechthorendheid is altijd erfelijk
Bepaalde vormen van slechthorendheid zijn erfelijk, maar veel vaker ontstaat slechthorendheid door het ouder worden of door gehoorbeschadiging. Bijvoorbeeld door te lang blootgesteld zijn aan hard geluid of als gevolg van een ziekte of aandoening.
6. Iedereen die ouder wordt krijgt met slechthorendheid te maken
Niet bij iedereen maar wel bij heel veel mensen die ouder worden gaat het gehoor achteruit. Dat is een zogenaamd normaal ouderdomsverschijnsel. Ouderdomsslechthorendheid – presbyacusis – begint rond het vijftigste levensjaar. Naar schatting is, van de mensen van 65 jaar en ouder, tussen de 25% en 40% slechthorend. Het gehoor neemt doorgaans verder af met het ouder worden.
7. Jongeren worden minder snel slechthorend dan ouderen
Zoals je hierboven kunt lezen krijgt een groot deel van de ouderen te maken met gehoorverlies. Je kunt dus inderdaad wel aannemen dat ouderen sneller slechthorend worden dan jongeren. Echter, jongeren zijn zeker niet zonder risico van slechthorendheid. Een veel voorkomende oorzaak van slechthorendheid onder jongeren is lawaai. Al jaren luiden kno-artsen de noodklok over het toenemende aantal jongeren met gehoorbeschadiging door het luisteren naar (te) harde muziek met oortjes. Tegenwoordig zijn veel oortjes en koptelefoons daarom uitgerust met een automatische volumebegrenzing.
8. Als je slechthorend bent kun je niet meer telefoneren
Veel slechthorenden zullen deze stelling bevestigen. Als het gehoor minder wordt, wordt telefoneren steeds lastiger, vooral omdat de gesprekspartner niet te zien is en er dus geen spraakafzien mogelijk is. Als het bellen te moeilijk en te vermoeiend wordt, stoppen veel slechthorenden met bellen en gebruiken ze liever andere communicatiemiddelen zoals e-mail en whatsapp. Er zijn echter een aantal mogelijkheden om wel te kunnen bellen. Veel moderne hoortoestellen hebben de mogelijkheid om telefoongesprekken via de mobiele telefoon rechtstreeks op het hoortoestel binnen te laten komen, waardoor het vaak beter te verstaan is. Er zijn speciale telefoons voor slechthorenden en er is een dienst waarmee je kunt bellen via een tussenpersoon die spraak kan omzetten in tekst.
9. Alle hoortoestellen worden voor 75% vergoed vanuit de zorgverzekering
In Nederland vindt vergoeding van hoortoestellen plaats via de zorgverzekering. Wie in aanmerking wil komen voor vergoeding, moet een gehoortest ondergaan en een vragenlijst invullen. De hoortoestellen zijn verdeeld in 5 categorieën. Op basis van de gehoortest en de antwoorden op de vragen bepaalt de audicien binnen welke categorie de slechthorende valt. Een hoortoestel uit die categorie wordt vervolgens voor 75% vergoed. Wil de slechthorende een hoortoestel uit een andere categorie, dan wordt dit meestal niet vergoed. Ook hoortoestellen die niet in een van de categorieën zijn opgenomen – vrije markt hoortoestellen – worden niet uit de basisverzekering vergoed. Enkele verzekeraars vergoeden dit wel vanuit een aanvullende verzekering.
10. Slechthorende kinderen gaan naar het speciaal onderwijs
De tijd dat een kind dat niet goed kon horen automatisch naar een speciale school ging, is gelukkig al lang voorbij. Tegenwoordig wordt zorgvuldig gekeken wat het beste bij het kind past. Dit kan speciaal onderwijs zijn, maar het kan ook regulier onderwijs zijn met extra ondersteuning (passend onderwijs).
En dan nog een paar cijfers
Onderzoek van VeiligheidNL en Erasmus MC laat zien dat naar schatting 13% van de Nederlandse bevolking van 40 jaar en ouder, oftewel 1,2 miljoen mensen, gehoorverlies heeft van minimaal 35 decibel. Het aantal mensen met deze mate van gehoorverlies neemt sterk toe met de leeftijd.
Volgens de website Volksgezondheidenzorg.info waren er in 2019 767.200 mensen met diagnose slechthorendheid bekend bij de huisartsen. Hiervan waren 401.100 mannen en 366.000 vrouwen (46,6 per 1.000 mannen en 41,9 per 1.000 vrouwen). Vooral vanaf de leeftijd van vijftig jaar neemt het percentage mensen met slechthorendheid sterk toe, het meest voor mannen.
Gerelateerde artikelen
MediaMasters is voorbij! Dit zijn de meest mediawijze klassen van Nederland
Lees artikel: MediaMasters is voorbij! Dit zijn de meest mediawijze klassen van Nederland
Winnen: Sinterklaas met Gebarenpieten in Den Haag
Lees artikel: Winnen: Sinterklaas met Gebarenpieten in Den Haag
De eerste dove hoofdrolspeler in een Vlaamse film
Lees artikel: De eerste dove hoofdrolspeler in een Vlaamse film
Nieuwe website Nationaal Dovenfonds is volledig tweetalig
Lees artikel: Nieuwe website Nationaal Dovenfonds is volledig tweetalig
Deze kinderboeken kun je niet laten liggen
Lees artikel: Deze kinderboeken kun je niet laten liggen
Een toegankelijke werkplek begint bij jezelf
Lees artikel: Een toegankelijke werkplek begint bij jezelf
Deze activiteiten tijdens de Week van de Toegankelijkheid wil je niet missen
Lees artikel: Deze activiteiten tijdens de Week van de Toegankelijkheid wil je niet missen
Reacties
“Al een paar jaar luiden kno-artsen de noodklok”
Och, al een slordige paar 40-50 jaar.
Bijvoorbeeld brughoektumor daar spreekt men niet over plus tinnitus! heel de dag gezoem zee allerlei geluiden.
Zouden de COVID-19-vaccinaties nog effect hebben op brughoektumoren?
Wordt er eigenlijk nog gekeken of een vaccin effect heeft op tumoren?
Jammer dat het bij jongeren en slechthorendheid bijna altijd gaat over harde muziek als oorzaak. Veel slechthorende jongeren of jong volwassenen (zoals ikzelf) zijn slechthorend om een andere reden.
Neemt niet weg, dat velen hun gehoor verpesten met oorverdovende muziek. Genoeg interviews waarin verteld wordt over een piep die nog lang aanhoudt of helemaal niet meer weggaat. Dat gebeurde meestal op plaatsen waar je zelf geen toegang hebt op de volumeknop.
.
Misschien moet je het ook van een andere kant bekijken: preventie in het algemeen en bescherming bij bepaalde beroepen. Dat heeft inmiddels geleid tot beschermende kleding en overige uitrusting, zoals werkschoenen & helmen & hoofdtelefoons voor zowel werklui als bezoek, de oranje kleding en lichtgevende strips op de uniformen bij bepaalde beroepen. Moeilijker wordt het bij musici die midden in een orkest (lees: midden in de vele dB’s) hun werk doen. En denk aan de hoofdtelefoon, die je opgezet krijgt voordat je een MRI-apparaat ingeschoven wordt. Dat is ook geluidsbescherming en is voor doven/slechthorenden net zo belangrijk als voor normaalhorenden: er wordt veel geluidsgeweld je hoofd ingejaagd.
.
Het werkt gewoon preventief en het helpt om de beschikbare hulpmiddelen te verbeteren. De aanhoudende berichtgeving hierover helpt ook met het verbeteren van de beschikbare middelen.
Ik hoor steeds slechter maar durf niet naar een specialist te gaan
heb een doof gevoel aan het rechteroor
#1.
Dat dove gevoel zal in elk geval een reden zijn om naar de huisarts te gaan. Ontsteking? Verstopping? Ongemerkt niet warm genoeg, wat door oude gewoontes komen kan zoals altijd zonder jas naar buiten in weer en wind of door verhuizing naar een woning met een ander klimaat of door andere aandoeningen zoals bijvoorbeeld schildklierproblemen die bij je aankloppen. Of iets met het gebit, je achterste kiezen zitten dicht bij het fysieke oor.
#2.
Als de huisarts wat heeft kunnen doen en de klachten blijven, de volgende stap doen. Met jezelf in discussie gaan. Wat zijn de argumenten voor en de argumenten tegen? Waarom je niet durf goed formuleren. Als je nog steeds niet durft: is dat een reële vrees of niet? Hoe zwaar telt dit? Welke risico’s neem je met niet gaan.
En als je besluit niet naar de (oor?/gehoor?)specialist te gaan, wat dan? Hoofd in de schoot leggen? Of toch in beweging komen/blijven met gewone lichaamsbeweging en met gehoortraining en zo?
#3.
Maar doe in elk geval eerste de gemakkelijkste stap, die van de gang naar de huisarts. Het is de bedoeling dat ze laagdrempelig zijn. Natuurlijk is het wel zo, dat de meeste mensen goed tot vrij gunstig wonen ten opzichte van de huisarts. Als het gecompliceerder is, heeft het zin om hulp te vragen, wat neutraal via Algemene Hulpdienst kan gaan of diverse andere vrijwilligersinstanties. Ze kunnen ook mee gaan met dat gesprek, maar mijn ervaring dat alleen ikzelf en de ander me de meeste informatie oplevert: er verdwijnt geen informatie naar de ander die grote delen vergeet door te geven en de behandelaar heeft weer oefening met een slechthorende te communiceren.
#4.
Mijn ervaring met /schrijvende/ behandelaars en onderzoekers worden steeds beter. Het staat in de dossiers en de meesten doen het dan ook, soms na een kleine herinnering, zoals een schrijfblok neerleggen. Wat ze opschrijven, heb je meteen als naslagwerkje achteraf. Tussendoor beginnen ze natuurlijk te praten, maar je lacht ze dan vriendelijk toe en wijst naar het schrijfblok. Als ze na een paar keer wijzen wat kribbig worden: neem het niet persoonlijk. De meeste mensen zijn het niet gewend en moeten het zich nog eigen maken. Hoe meer oefening ze hebben, hoe beter hun teksten worden of hoe creatiever hun informatie-overdracht worden. Ieder heeft daarin zijn eigen communicatiestijl, dus als je daar keihard tegenin gaat, dan loopt het spaak. Gewoon samen een werkende vorm vinden.
Als je een laptop of tablet hebt, kan je dat ook als gesprekshulp gebruiken. Behandelaars zitten al jaren aan de computer, dus dit kan gemakkelijk erbij.
#5.
Ja, de covid-19s kunnen nog een aarzeling oproepen. Toen ik onlangs naar een poli ging, zag ik wat ik al verwachtte: veel minder patiënten, iedereen ruim uit elkaar en iedereen met masker (wordt verplicht door de ziekenhuizen zelf).
Ik was graag eerder gegaan, maar een jaar geleden was de situatie te chaotisch en met die toestanden van toen, waren er veel meer risico’s. Dus nu de meeste verplichtingen bijna van de baan zijn: blijf zelf verstandig en ga niet naar drukke feesten, ga niet links en rechts omhelzen, ook carnaval kan met enig verstand best wel plezierig gevierd worden.
Ik pleit voor een confronterende campagne waar duidelijk wordt gemaakt wat slechthorendheid voor gevolgen kan hebben.
Bijvoorbeeld: Hoe vaak stelt een slechthorende niet de vraag “wat zeg je?” Plaats dat in een campagnespot waarin een van de partners van een verliefd stel zegt “ik hou van je” en de ander minimaal 1 keer vraagt “wat zeg je?” Of een voorbeeld van de talloze spraakverwarringen die slechthorendheid vaak met zich meebrengt. Wat te denken van vereenzaming en relationele problemen. Laat het maar zien als waarschuwing en met het advies gehoorbescherming te gebruiken op plaatsen waar dat nodig is. Op festivals en bij concerten zou het verplicht moeten zijn zichtbaar te maken aan hoeveel decibel bezoekers worden blootgesteld.
Resume, ik ben vanaf mijn 32e slechthorend en heb alle negatieve aspecten meegemaakt en ervaren. Gelukkig heb ik een partner die mij altijd gesteund heeft, hoe moeilijk dat vaak ook voor haar was. Sinds augustus heb ik een CI en besef me nu nog meer wat je als slechthorende mist.
Ook niet handig: “Je moet het zeggen hoor, als je het niet verstaat”. Dat moet natuurlijk anders. Hand of vinger omhoog als je het niet verstaat. Zien ze dat je er echt geen bal van verstaat met de hele tijd het opgestoken signaal zodra ze spannend gaan vertellen of opeens vlug praten of zich omdraaien of out of the blue opstaan en verdwijnen (deurbel, keukenwekker, huilend kind) of die merkwaardige gewoonte om tijdens het praten geïnteresseerd lijkend naar buiten te kijken, het plafond te bestuderen of iets onder de tafel te zoeken.
Het moet een realistisch filmpje worden.
Dus ook laten zien, dat het in gezelschap zo vaak moeilijk is om te zien dat er iemand praat en wie er eigenlijk aan het woord is. Ik ben zó vaak afgebekt (ja, door naastenj) omdat ik begon te praten terwijl het er echt uitzag alsof er niemand aan het woord was of omdat er op de radio die aan bleek te staan, iets interessants te horen was of omdat er meegeluisterd werd met de tv die ergens buiten beeld stond.
O nog wat.
De Nos is het omroep-informatiekanaal van de Rijksoverheid. Vandaag de dag bekijken velen de nieuwsberichten op internet en daar is geen 888. Maar Youtube heeft wel cc/ondertiteling. Geen enkele nieuwssite heeft volledige ondertiteling. In plaats daarvan een onbeschofte ponering als: “Zet je geluid aan, dan ervaar je het beter”. Mensen die het geluid uitzetten, doen dat met een reden. En mensen die zien dat een beroemdheid overleden is en er een paar flash backs gegeven worden, kunnen zelf wel bedenken dat er gezongen of gepraat wordt en als je over voldoende gehoor beschikt en nieuwsgierig bent, dan zet je zonder barse instructies het geluid aan.
Waar is doof.nl precies voor bedoeld? Moeten zij niet méér doen dan wat doven/slechthorenden-georiënteerde berichten en activiteiten herschreven, soms zwaar versimpeld en soms gewoon fout hier te plaatsen?
Waarom is hier geen forum, zodat je met elkaar kan praten zonder alle oude nieuwsberichten door te zoeken?
Waarom is er geen “Voorbeeld”- functie om je volledige tekst te controleren?
Waar is eigenlijk die “minister van gehandicaptenzaken”? Moet hij dit soort dingen niet aankaarten en (doen) zorgen dat er een flinke verbetering komt. Overigens waren de publieke media al in 2010 verplicht om alles te ondertitelen. Dus niet die vette balken die het beeld verpesten met een paar primitieve zinnetjes in een te groot vet lettertype en ook niet die merkwaardige “vertaling” van de Youtube-filmpjes laten staan, maar de teksten controleren. O ja, daar kan je wat mensen uit het veld voor uitnodigen. Niet de doven/slechthorenden zelf, ze moeten immers goed en snel verstaan wat er gezegd wordt en horen welke geluiden er toe doen, gewoon alles tegelijk. .
Een forum zou inderdaad fijn zijn, mits die goed wordt bewaakt: geen gescheld, geen verdachtmakingen, enz.
Ben ik met je eens. Ik zag ergens een stichting welke volgens mij een forum heeft maar dat is ook behoorlijk dood….
JL, is die site met forum er nog wel?
# Misschien kunnen we kijken of we daar als groeiende groep terecht kunnen om informatie uit te wisselen plus gewoon wat algemeen te praten. Dus een forum zoals elk forum voor speciefieke doelgroepen is: ernaast allerlei andere topics uit het dagelijkse leven.
Hier komt er niets van de grond op grond van onverklaarbare beleidsbesluiten.
# Of is het er doodgelopen wegens onwenselijke moderatie met rare censuur en zo?