Caroline van Dijk van Subcatch: een slimme app met ondertiteling voor doven en slechthorenden

Naar een Nederlandse bioscoopfilm gaan, is er voor veel doven en slechthorenden niet bij. Want Nederlandstalige films worden in de filmtheaters niet voorzien van ondertitels voor mensen met een gehoorbeperking. Subcatch biedt uitkomt. Met deze nieuwe applicatie kun je straks overal en altijd Nederlandse films kijken terwijl je de ondertiteling kan meelezen op je telefoon op tablet.

Hoe kwamen jullie op het idee voor Subcatch?
‘Subcatch is eigenlijk een logisch vervolg op onze bestaande app Earcatch, voor blinden en slechtzienden’, zegt Caroline van Dijk, interim-projectleider en bestuurslid van SAVT.  ‘Deze app biedt audiodescriptie aan voor films en televisieseries. In de pauzes tussen de dialogen vertelt een stem extra dingen over de personages bijvoorbeeld en over hun mimiek, maar ook over hoe de locatie eruit ziet en hoe het verhaal zich ontwikkelt. Daardoor kunnen mensen die slecht zien het verhaal beter volgen.
Filmproducenten die een financiële bijdrage ontvangen van het Nederlands Filmfonds zijn verplicht om ook ondertiteling voor doven en slechthorenden te maken, maar dit wordt nu pas beschikbaar gemaakt als het op de televisie wordt uitgezonden, of als het op dvd uitkomt. Het is er dus al wel, maar nog niet in de bioscoop. Met Subcatch is de ondertiteling straks te gebruiken vanaf het moment dat de film in de bioscoop in première gaat en kunnen doven en slechthorenden voortaan ook naar Nederlandse bioscoopfilms.’

Hoe werkt het?
‘Subcatch is met dezelfde technologie ontwikkeld als Earcatch. De app herkent automatisch op welk moment van de film je zit, dus de ondertiteling verloopt synchroon. Voordat je naar de film gaat, kun je de ondertitels op de app downloaden en als je dan in de bios zit, open je de app en kun je de ondertitels afspelen. Het werkt ook als je de film thuis kijkt op dvd of als het wordt uitgezonden op de televisie en er geen ondertiteling via teletekst beschikbaar is.
We hebben de app eerst uitgetest met een groep doven en slechthorenden en op basis van hun feedback een aantal instellingen aangepast. De plek van de ondertitels vonden ze bijvoorbeeld niet prettig lezen en daarom hebben we het hoger in het beeldscherm gezet.’

Wat maakt Subcatch uniek ten opzichte van andere apps die spraak omzetten naar tekst?
‘De ondertitels in de app zijn echt gemaakt door filmproducenten en gericht op doven en slechthorenden. Dat is wat anders dan letterlijk vertalen wat er gezegd wordt. De ondertitels geven niet alleen de dialogen weer, maar ook extra informatie over geluiden, bijvoorbeeld wanneer er een deurbel gaat, of als er spannende muziek wordt afgespeeld. Daarnaast geven de ondertitels ook aan welk personage wat zegt. Dus je weet niet alleen wat er wordt gezegd, maar ook door wie. Je kunt de app bij elke bioscoop en elke vertoning bekijken, dus je hoeft niet op een speciale dag of tijdstip te gaan. Dat maakt het echt toegankelijk. En de app is helemaal gratis.’

Hoe reageren bioscoopeigenaren op de app?
‘Heel positief. Bisocoopexploitanten willen hun Nederlandstalige aanbod van films ook toegankelijk maken voor doven en slechthorenden en ze hebben de opstart van Subcatch dan ook financieel ondersteund.’

Ga je de app straks ook zelf gebruiken?
‘Ja zeker. Ik ben zelf ook slechthorend en de laatste keer dat ik naar een Nederlandse film ging is jaren geleden, naar Gooische Vrouwen. Mijn vriendinnen vroegen of ik mee ging en hoewel ik wist dat ik niet alles kon volgen, ben ik toch meegegaan. Sommige stukken kon ik wel volgen zonder ondertiteling, maar met name grapjes en bepaalde dialogen, die gaan gewoon te snel. Ik heb de film uitgezeten, maar uiteindelijk begreep ik er niet heel veel van. En dat is gewoon vermoeiend als je dan steeds weer de verhaallijn moet oppakken. Dat is frustrerend en niet ontspannend. Dus toen besloot ik om niet meer naar Nederlandse films in de bioscoop te gaan, maar daar komt straks verandering in!’

Download de Subcatch
Kijk voor meer informatie en een overzicht van alle films op Subcatch.nl

Meer informatie over SAVT
Stichting Audiovisuele Toegankelijkheid (SAVT) stelt zichzelf ten doel kunst, cultuur en media toegankelijk te maken voor mensen met een visuele of auditieve beperking. Het bevorderen van de mogelijkheden en de zelfstandigheid van blinden, slechtzienden, doofblinden, doven en slechthorenden. In het bijzonder houdt Stichting Audiovisuele Toegankelijkheid zich bezig met de lobby rondom audiodescriptie en het beheer van de Earcatch app.